Sommige mensen blijven rustig maanden- of jarenlang sukkelen met een persoon waarvan ze vermoeden dat ze er uiteindelijk niet verder mee komen. Het lukt niet, het gaat niet, een van beiden twijfelt, of allebei. Dat creëert een moerassige situatie. Noch land, noch water. Je kunt er geen liefdesnest op bouwen, gezellig samen waterpoloën lukt ook niet.
Mensen die te vaak, te diep in het glaasje kijken, hebben volgens een Amerikaans onderzoek ook meer kans om te vaak, te diep in de patatzak of snoeptrommel te graaien. In de Verenigde Staten is obesitas een groot probleem. Iemand is obees met een BMI van hoger dan 30. In de laatste decennia is het percentage obesen gestegen van 15 procent van de hele bevolking (eind jaren 70) tot 33 procent in 2004. In Europa is dat iets minder dan 16 procent: de helft. Obsesen hebben een verhoogde kans op hoge bloeddruk, diabetes, hartziekten, beroerten en sommige kankers.
De onderzoekers speculeren dat we tegenwoordig meer voedsel eten dat op dezelfde beloningscentra in de hersenen inwerkt dan alcohol en drugs. Het gaat volgens hen om een bepaalde combinatie van suiker, zout en vet die verslavend werkt. Mensen die een zwak hebben voor alcohol zijn volgens de onderzoekers mogelijk ook gevoeliger voor dit soort voedsel.
Dus, als je jezelf dit jaar hebt voorgenomen minder te drinken…
Thijs Joosten (bijna vijftig) raakte drie maanden geleden zijn baan kwijt. Het gebeurde hem 17 jaar geleden ook. Hij merkte op dat hij het huidige verlies met relatief gemak verwerkt. Er is zelfs geen therapeut voor nodig, relativeert hij met humor. Hij concludeert dan ook dat ‘gelukkig zijn’ niet per se met de jeugd te maken heeft. Voor HP/De Tijd ging hij te rade bij geluksprofessor Ruut Veenhoven. Hij schreef er een mooi artikel over.
Een citaat van Thijs:
“Ik ben – gelukkig – niet de enige die beter met het leven leert omgaan naarmate hij ouder wordt. Dat lijkt in tegenspraak met de algemeen aanvaarde veronderstelling dat ons levensgeluk een langzaam dalend pad is dat eindigt bij het graf. Een dynamische samenleving als de onze heeft een grote liefde – je zou bijna zeggen: obsessie – met alles wat jong is, want dat zorgt voor verandering en ontwikkeling. Oud wordt vaak gelijkgesteld met conservatief en gebrekkig.”
Agorafobie is een specifieke angst om je vertrouwde omgeving te verlaten en ‘verloren’ te gaan in de openbare ruimte. Als je een paniekaanval hebt gehad, krijg je de neiging om plekken waar je een nieuwe aanval verwacht zoveel mogelijk uit de weg te gaan. Dit kunnen allerlei plaatsen zijn zoals bijvoorbeeld een tunnel, een marktplaats of een andere drukke ruimte. Het vermijden van plaatsen uit angst voor een paniekaanval noemt men behalve agorafobie ook wel plein-, of straatvrees. De oplossing van iemand met pleinvrees is normaliter om veel thuis te zijn en nog maar weinig buitenshuis te ondernemen. Hoe langer en succesvoller iemand die specifieke gevreesde plekken vermijdt, hoe enger en dreigender die plekken lijken te worden. Als op een gegeven moment ook de leuke Dingen des Levens worden afgezegd, zoals het bezoeken van familie en vrienden, gezellige uitjes of het vieren van vakantie, dan neemt het leven de vorm aan van een vrijwillig gevangenschap. Hoewel het woord ‘vrijwillig’ geen recht doet aan de verlammende, overweldigende werking van angst kan iemand wel degelijk besluiten dat het genoeg is geweest. De meeste agorafobici zullen op een bepaald moment besluiten hun ‘spoken’ te confronteren. Een goede beslissing. Angst kan overweldigen, maar door middel van goede begeleiding is er heel goed iets aan te doen. De behandeling van pleinvrees is dezelfde als die van andere angsten. Door jezelf op een strategische manier bloot te stellen aan datgene wat de angst oproept, zal de angst langzaam zijn verlammende grip op verliezen.
Je kunt hier meer over agorafobie lezen en wat je eraan kunt doen.
Rouw is een normale gezonde reactie waarin verlies wordt verwerkt en herinneringen aan de overledene een andere betekenis krijgen. De gevoelens hierbij zijn vaak onvoorspelbaar. Soms intens verdrietig, soms rationeel, dan weer schuldig. Ook gevoelens van in de steek gelaten zijn en boosheid komen vaak voor. Rouw betekent meestal een verdrietige en intense periode. Lichamelijke klachten zoals slaapproblemen, diarree, duizeligheid, en hyperventileren kunnen daarbij een rol spelen. Deze zijn meestal van tijdelijke aard.
Symptomen van gestagneerde rouw?
Soms verloopt de verwerking van een verlies te moeizaam. Het probleem daarbij kunnen pijnlijke herinneringen zijn. Deze moeilijke herinneringen blijven je overvallen, maar omdat je ze wilt onderdrukken worden ze niet goed verwerkt. Je bent onrustig en prikkelbaar en kunt je moeilijk concentreren. Er is nauwelijks plaats voor andere gedachten en activiteiten. Je hebt dan last van gestagneerde rouw of van onvolledige verwerking en komt niet meer los van het verlies.
Behandeling
De behandeling heeft dezelfde elementen waarbij een trauma wordt verwerkt. In een behandeling wordt bewust stilgestaan bij je verlies en de moeilijkste momenten daarin. Bijvoorbeeld door middel van schrijftherapie via internet. Je leert om vanuit verschillende invalshoeken te kijken naar wat er is gebeurd. Centraal staan de negatieve gevoelens en gedachten die een rol spelen in je verdriet en zul je nadenken over hoe je in de toekomst verder wilt gaan en welke betekenis het verlies zal krijgen in je leven. De psycholoog begeleidt je daarbij.
Lees hier meer over rouw en wat je eraan kunt doen.
Een goed alarmsysteem gaat af als er een indringer in de buurt is. Een hypergevoelig alarmsysteem gaat ook af als er geen gevaar dreigt, bijvoorbeeld wanneer de krantenjongen een pakketje door de brievenbus wurmt. Dat is lastig, maar nog steeds beter dan helemaal geen alarmsysteem. Angst werkt in het lichaam zoals een alarmsysteem in een huis. Het is voor een belangrijk deel gelokaliseerd in het hersengedeelte wat we de amygdala noemen. Die hebben we dan ook nodig. Zonder angst wordt overleven lastig.
Een 44-jarige Amerikaanse vrouw, bij wie de amygdala weggeteerd is door een hersenziekte, is er het levende voorbeeld van. Zij wordt nieuwsgierig wanneer wij de neiging krijgen hard weg te hollen. Bijvoorbeeld als een man met mes of een sissende slang haar bedreigt. Wonder boven wonder overleeft ze al jaren zonder alarmsysteem en een aantal wetenschappers maken daar dankbaar gebruik van. Lees hier meer over het verhaal van Elizabeth Phelps.
Meer lezen over angst en wat je kunt doen als je wel een overgevoelig alarmsysteem hebt? Kijk hier.
Hoe kan het dat destructieve en niet-functionele gewoonten vaak zo verbazingwekkend lastig te veranderen zijn? Zelfs als je maar al te goed beseft dat drinken meer kapot maakt dan je lief is, dat de schurende ademhaling rechtstreeks met de sigaret te maken heeft en het vermijden van spoken of eeuwige piekeren je echt niet verder helpt. Veel mensen weten heus wat er ‘mis’ is, maar toch is dat inzicht zelden genoeg om te veranderen.
Veranderen is moeilijk om een een heel simpele reden: ons brein heeft een ingebouwde weerstand tegen verandering.
We zijn er allemaal naar op zoek, maar wat is dit glibberige ‘ding’ dat wij geluk noemen? Een goede algemene definitie van geluk zou kunnen zijn: tevredenheid met het leven zoals het zich in het hier en nu aan je voordoet. Het kenmerkt zich door de afwezigheid van zorgen en angsten over toekomst of verdriet en schuldgevoelens over wat geweest is. Als we doen waar we van houden, en daarbij de tijd vergeten dan is dat wat we -vaak achteraf- als geluk betitelen. Schilderen, sporten, seksen, lezen, dansen zijn veelgenoemde voorbeelden. De mens is niet gemaakt om permanent gelukkig te zijn, anders zouden we weinig klaarspelen, maar zonder een regelmatige dosis geluk verliest het leven zijn glans.
Geluk is overigens iets anders dan genot. Neuropsychologen kunnen dat in de hersenen terugzien. Geluk is te herkennen aan een toename van endorfinen (hersenstofjes met een morfine-achtig karakter die een soort universeel liefdesgevoel geven). Genot is herkenbaar aan een mix van andere hersenstofjes: dopamine, serotonine en/of adrenaline. In de praktijk geven al die verschillende processen tezamen één bepaald gevoel, rangerend van tevreden tot euforisch. In de psychologische hulpverlening is tegenwoordig meer en meer nadruk gekomen op het versterken van geluk en positieve gevoelens dan vroeger waar vooral het verhelpen van de psychische ongemakken op de voorgrond stond. De Positieve Psychologie van Martin Seligman en Mihaly Csikszentmihalyi is daar een voorbeeld van.
Neuropsycholoog en filosoof Sam Harris doet ook een duit in het zakje:
Vijf tips tips om je kansen in de liefde te vergroten
Een bekend cliché over de liefde luidt dat je die niet kunt forceren. Singles krijgen vaak het bemoedigende advies: hoe harder je zoekt, hoe minder kans je hebt iemand te vinden. Ze bedoelen eigenlijk: hoe krampachtiger je doet, hoe minder kans dat je leuk ongedwongen contact maakt met potentiële partners. Een ander misverstand is dat ‘de klik’ een kwestie is van veel geluk hebben. Hopen dat je de juiste toevallig ergens tegenkomt.
Natuurlijk, je hebt niet alles in de hand. Je kunt hard je best doen, maar een beetje mazzel op zijn tijd is geen overbodige luxe. Dat geldt voor de liefde evenzo. Het goede nieuws is: die mysterieuze geluksfactor kun je blijkbaar toch een handje helpen. Daarvoor hoef je niet eens als geluksvogel geboren te worden. Uit psychologisch onderzoek naar mazzelaars en pechvogels blijkt ondubbelzinnig dat mensen zoals jij en ik het kunnen leren afdwingen…
Hieronder vijf eenvoudige tips waarmee jij de kans op het vinden van liefde vergroot:
1. Maximaliseer je kansen
Begeef je vaker op plekken waar dingen gebeuren, neem risico’s en leer mogelijkheden zien. Statistiek dicteert dat als je maar actief blijft, jij uiteindelijk ook je lucky break krijgt. Of meerdere… Je weet nooit waar jij uiteindelijk je levensmaatje tegenkomt, maar deze zal waarschijnlijk niet onder je bed verstopt liggen.
2. Vertrouw op je intuïtie
Gelukkige mensen zijn niet bang hun intuïtie te vertrouwen, en gevoelsmatige beslissingen blijken achteraf vaak de beste. Intuitie is het resultaat van subtiele aanwijzingen die je onbewuste over iets of iemand bij elkaar heeft gesprokkeld. Als het goed voelt dan is het dat vaak ook. Leer naar dit soort buikgevoelens te luisteren.
3. Verwacht geluk te hebben in de liefde
Als je verwacht geluk te krijgen dan is de kans groter dat het gebeurt. Je blijft gemotiveerd om het te blijven proberen, mogelijkheden te zien en gepaster te reageren op kansen als die zich voordoen. Zo werkt de zogenaamde zelfvervullende profetie.
4. Bekijk het van de zonnige kant
Is het glas half vol of half leeg? Ligt de oorzaak dat jij niet krijgt wat je wilt buiten jouw machtssfeer, of kun je het zelf beïnvloeden door geduld, doorzettingsvermogen en een positieve houding? Het is dezelfde vraag… en jij bepaalt hoe je hem beantwoordt. Aan elk verhaal zitten minstens twee kanten: kies de zonnige kant. Warmte, licht en vitamine D in je leven zullen direct toenemen.
5. Doe het gewoon toch
Veel mensen wachten met het nemen van actie totdat ze zich in de juiste stemming voelen. Pas met voldoende alcohol op spreken ze iemand aan enzovoorts. Sommige mensen doen het helemaal nooit. Dit uitstel-gedrag is erg menselijk. Veel mensen hebben een natuurlijke weerstand tegen nieuwe en onverwachte situaties omdat het stress oplevert. Mensen die hebben geleerd dit te overwinnen weten: als ik het toch doe en ervan leer, dan voel ik me op de lange termijn beter over mezelf. Goed om van deze mensen te leren.
Toegegeven: het zijn open deuren, maar wel open deuren waar veel singles te weinig doorheen lopen…
Een mooi woord is het: Aha-erlebnis. Het gevoel is nog veel mooier: de plotselinge realisatie dat je de essentie van iets helemaal hebt doorgrond. Alsof je het laatste stukje van een complexe puzzel hebt geplaatst. Van welke kant je het ook bekijkt; het gehele plaatje blijft helder en compleet. Inzicht komt bijna altijd onaangekondigd, na een lange periode van broeden. Vaak geeft een klein detail de doorslag. Een van Einstein’s grote Aha’s kwam toen hij een kompas kreeg. Met open mond realiseerde hij zich hoe een onzichtbare maar reële kracht ons universum beïnvloedt. Darwin zag tijdens het schetsen in zijn dagboek de evolutietheorie ineens voor zich. Na zijn jarenlange reizen was de cirkel rond. Maar zo groots hoeft het niet uit te pakken. Inzicht in je eigen faalangst, een sudoku-puzzel, of de optimale inrichting van je huis kan net zo goed voelen. Aha is heerlijk.