Veel mensen associëren psychologische hulpverlening nog steeds met een sofa en een oudere, wijze therapeut die zijn cliënt vriendelijk, maar indringend aankijkt. Anderen denken eerder aan een klinische omgeving waar de cliënt met een bakkie koffie uit de automaat zijn klachten bespreekt. Welkom in de 21ste eeuw. Tegenwoordig is er de mogelijkheid om psychische klachten – zoals somberheid, overmatige stress, eetproblemen, angsten en trauma – thuis in je eigen omgeving aan te pakken. Met een laptop op schoot. Een psycholoog aan de andere kant van het scherm begeleidt je.

Hoe werkt dat precies? En werkt het überhaupt wel? Janneke Broeksteeg (34) weet er alles van. Zij ontwikkelt online behandelingen bij Interapy.nl en behandelt zowel cliënten vanachter haar beeldscherm als in de psychologenpraktijk waar zij werkzaam is.

Wat is internettherapie precies?
“Internettherapie is een verzamelnaam voor verschillende vormen van therapie die via internet aangeboden worden. Er zijn de laatste jaren veel sites bijgekomen die zich richten op psychische problematiek. Het is lastig om door de bomen het bos te zien. De therapieën verschillen onder andere in de intensiteit van het contact met de behandelaar. Zo zijn er internettherapieprogramma’s waarbij je zelfstandig therapie volgt – je kunt het vergelijken met het lezen van een zelfhulpboek. Er zijn programma’s waarbij je kunt mailen, chatten of bellen met je behandelaar en er is internettherapie waarbij er veel en intensief contact met de behandelaar is. Deze laatste vorm lijkt nog het meest op face-to-face therapie, behalve dan dat cliënt en behandelaar communiceren via internet en elkaar dus niet zien.”

Hoe kan het dat internettherapie even goed werkt als behandelingen waarbij je je therapeut ziet?
“Er is veel onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van internettherapie. Het blijkt dat therapeut en client bij internettherapie net zo’n goede band met elkaar opbouwen als bij face-to-face therapie. Cliënten beoordelen het contact met hun internettherapeut over het algemeen als heel persoonlijk. Wat wel aardig is, is dat cliënten soms na afloop van een therapie tegen mij zeggen dat ze toen ze begonnen eigenlijk een beetje sceptisch waren, en dat ze tijdens de therapie ervaren dat het veel persoonlijker is dan ze aanvankelijk dachten. Volgens mij zou het wel eens zo kunnen zijn dat je bepaalde onderwerpen zelfs eerder “vertelt” als je een therapeut niet ziet – bijvoorbeeld als het gaat over onderwerpen waar iemand zich voor schaamt, of waarover iemand zich schuldig voelt. De drempel om hulp te gaan zoeken is via internet denk ik lager.”

Is het niet raar dat je iemand niet ziet?
“Ik vind van niet. Mijn ervaring is dat het eigenlijk altijd lukt om een prettig contact met iemand op te bouwen. Het vraagt natuurlijk wel dat je als behandelaar een nauwkeurige lezer wordt en dat je zorgvuldig formuleert, maar ja dat laatste dat doe ik in face to face therapie ook.”

Kun je kort de voor- en nadelen afzetten tegen normale therapie?
“Ik denk dat internettherapie niet voor iedereen geschikt is. Soms is het nodig om iemand te zien in therapie – bijvoorbeeld als de klachten heel ernstig zijn, of als iemand zelf niet goed kan inschatten hoe ernstig zijn eigen situatie is. Denk bijvoorbeeld aan iemand die last heeft van een psychose of van manische klachten.”

En de voordelen?
“Wat veel mensen prettig vinden aan internettherapie is dat je het op je eigen tijd en vanuit huis kunt doen. Dat geeft een hoop vrijheid. Fijn is ook dat alles wat je schrijft – en alles wat je behandelaar schrijft – bewaard blijft. Je kunt teruglezen wat er de vorige keer gezegd is, een gesprek daarentegen is voorbij zodra je de kamer verlaat. Ik hoor vaak van mensen dat ze na afloop de hele therapie geprint hebben. Als het dan eens tegen zit kunnen ze teruglezen wat eerder geholpen heeft.”

Zijn er mensen die je eerder face-to-face dan wel internetherapie zou aanraden?
“Afgezien van dat internettherapie niet voor alle klachten geschikt is denk ik dat het eigenlijk vooral van iemands persoonlijke voorkeur afhangt. Vind je het prettig om thuis aan je problemen te werken, of ben je iemand die graag iemand tegenover zich heeft?”

Bij welke klachten is het effectief?
“Bij Interapy hebben we op dit moment behandelingen voor depressie, burn-out en overspanningsklachten, voor traumaklachten, eetproblemen zoals boulimia en eetbuistoornis, rouwverwerking, paniekklachten, en er is een behandeling speciaal voor jongeren die een nare seksuele gebeurtenis meegemaakt hebben. Momenteel wordt er hard gewerkt aan het ontwikkelen van een behandeling voor mensen met slaapproblemen.”

Kun je kort uitleggen hoe zo’n protocol tot stand komt?
“Het ontwikkelen van een internettherapie-protocol is een intensief proces dat veel tijd kost. We ontwikkelen een nieuw protocol met een team van specialisten. Zo’n team bestaat uit ICT-ers, psychologen, en internettherapie-experts. We nemen als basis voor een nieuw protocol therapeutische interventies uit face to face therapie waarvan bekend is dat die goed werken. Die interventies vertalen we als het ware naar internettherapie. Dat betekent onder andere dat we nadenken over mooie schermen waarop cliënten opdrachten kunnen maken. Een voorbeeld: als je meer informatie wilt over de momenten waarop iemand zich gespannen voelt dan heeft het zin om dat een tijdje zo precies mogelijk bij te houden wanneer die spanning zich voordoet. In welke situaties stijgt de spanning en hoe gespannen voelt iemand zich op zo’n moment? Je kunt voor een internettherapie mooie schermen bedenken die het makkelijker maken om dat bij te houden en die de resultaten van het bijhouden bijvoorbeeld in een grafiek zetten waardoor je een duidelijk beeld krijgt van hoe spanning zich ontwikkelt.”

Wat vind je leuker om te doen, behandelen via internet of in je praktijk?
“Moeilijke vraag. Ik vind het allebei ontzettend leuk om te doen. Ik geloof dat ik juist de combinatie erg leuk vind. Als er veel aan de hand is met iemand dan kan het goed werken om internettherapie en face-to-face therapie te combineren. Ik merk dat dat goed werkt, het is een efficiënte manier om klachten aan te pakken. Het is intensief, maar je bent er sneller weer vanaf.”

Meer lezen over internettherapie? Klik hier.