Nadat je een maand of negen met een dikke buik hebt rondgehobbeld, een kind uit je lichaam hebt geperst en met chronisch slaapgebrek drie maanden met een lurkende baby op de bank hebt gezeten, moet je toch echt weer aan de slag. Maar hoe combineer een carrière met een kind?
Een vriendin schreef er een praktisch boek over, een survivalgids bij het zoeken naar evenwicht tussen werk en kind. Het Handboek voor de werkende moeder is een geestige steun in de rug voor moeders (en stiekem ook voor vaders) die zoeken naar evenwicht tussen werk en kind. Zo lastig als het is haar achternaam uit te spreken, zo makkelijk leest het boek.
Elvan putte rijkelijk uit haar eigen ervaring, maar sprak ook met andere moeders, een psycholoog – wie zou het zijn? – en vertelt met veel humor over mamadagen, het ritueel affakkelen van positiekleding en hét product voor de werkende moeder: de badjas. Maar bovenal staat dit boek bomvol met praktische tip, onder andere over:
* wat je moet regelen als je weet dat je zwanger bent
* je rechten als zwangere vrouw of moeder op je werk
* solliciteren na je bevalling
* het organiseren van je baan, het huishouden en je sociale leven
Het resultaat is een vermakelijke, herkenbare en onmisbare survivalgids voor iedere werkende moeder.
Elvan Bayraktaroğlu is financieel journalist en moeder van een dochter. Voor viva.nl en Viva Mama schreef ze veelgelezen columns over haar beslommeringen als werkende moeder.
Over andere homo’s gesproken: er bestaan nog steeds primitievelingen die denken dat homoseksualiteit een zelfgekozen levensstijl is waar de barmhartige Big Brother in the Sky je voor naar het eeuwige hellevuur stuurt. In Amerika bestaat er een groeiende beweging van gelovige therapeuten die claimt homoseksueel ‘georiënteerden’ succesvol te kunnen bekeren tot heterofilie. Hoe? Door de liefde voor het eigen geslacht te bestraffen (aversietherapie) en ‘de heteroseksueel’ in hun cliënten naar buiten te brengen En lukt dat? Nee, maar je kunt er onschuldige mensen wel depressief en suïcidaal mee maken.
Hieronder een ‘therapeut’ die hetero’s juist tot homo wil bekeren om ze te bevrijden van hun beperkte ‘monoseksualiteit’.
Wat de meeste mensen écht gelukkig maakt, is de verbinding met andere mensen. Niet het huis, genoeg nullen op de bankrekening, de status op het werk of een strak, gezond lichaam. Die zaken zijn vaak een voorwaarde voor geluk, maar niet het geluk zelf. Het geluk ontstaat vooral in de relatie tot anderen (en nog wat andere zaken).
Het is de tragedie van veel mensen, dat ze veel bloed, zweet en tranen kwijt zijn aan de randvoorwaarden voor geluk, en daardoor het echte geluk door hun handen laat glippen. Vraag het maar eens aan stervende mensen. Die hebben ons veel te leren. Deze mensen hebben vooral spijt dat ze te weinig tijd hebben besteed aan mensen in hun directe omgeving, vrienden en familie. Dat is wat uiteindelijk telt, melden ze ons. Toch handelen we daar in het dagelijks leven niet naar. We zijn vooral bezig met druk zijn, deadlines op het werk; kleine, persoonlijke succesjes die we op Facebook kunnen zetten: hoe we eruit zien, dat soort dingen. Het is ondertussen gemakkelijk om de band met onze intimi te verwaarlozen. We vinden dat intimi en goede vrienden maar moeten snappen dat we nu even geen tijd voor ze hebben. Komt heus wel weer, denken we.
Dit dossier is bedoeld om licht te schijnen op de soms glibberige interactie tussen geliefden, vrienden, familieleden, collega’s en kennissen: hoe zorg je dat je relaties goed blijven en wat kun je doen om die te verbeteren?
“Het Finse bedrijf Valkee heeft een nieuwe methode ontwikkeld om seizoensgebonden depressies te behandelen. Tot nu toe kon je tijdens de donkere dagen een aantal uren onder een speciale lamp gaan zitten, maar licht kan ook worden ontvangen via de oren. Valkee heeft een soort van licht-mp3-speler ontwikkeld: de gebruiker moet 2 draadjes waaruit een bundeling van licht komt in zijn oren doen. Na 8 tot 12 minuten slaat het apparaat vanzelf af, zodat je nooit teveel licht krijgt. Volgens de Finnen heeft 92% van de mensen na 4 weken geen last meer heeft van depressieve klachten.”
Er bestaat een groot aantal mensen die vanwege ziekte, ziekte of genetische make-up geen seks kunnen of willen hebben. Uiteraard betekent dat geenszins dat deze mensen partnerloos door het leven willen gaan. Uiteraard staat een verminderde behoefte aan seks niet gelijk aan de behoefte aan intimiteit, kameraadschap en zelfs lichamelijkheid. Voor het aangaan van een liefdesrelatie kan deze handicap serieuze issues met zich meebrengen. Grote kans dat veel potentiële partners een seksloos leven niet zien zitten en verder kijken. Hierom heeft de Amerikaanse Laura Bashier de datingsite 2date4love opgericht. Nadat zij in 1999 een serieuze vorm van baarmoederhalskanker heeft overleefd, kon zij niet meer vrijen zonder pijn te hebben. Seks was geen pretje meer, en mannen daten ook niet. Haar website maakt niet alleen daten voor mensen zoals zijzelf makkelijker, het contact met lotgenoten en gelijkgezinden maakt het leven sowieso fijner.
Het placebo-effect ontstaat wanneer een neppil of -behandeling ons sneller laat genezen dan we normaal zouden genezen. De patiënt denkt dat aan de behandeling ligt, in werkelijkheid zijn het diens verwachtingen daarover. Niet de behandeling, maar zijn eigen geest is de actieve ingrediënt. Het placebo-effect is een veel krachtiger fenomeen dan we over het algemeen aannemen, en een stuk interessanter dan veel van de onzinnige verklaringen die sommige kwakzalvers er op na houden om hun successen te duiden.
Het woord placebo komt uit het Latijn en betekent zoiets als ‘ik zal behagen’. Placebo’s sorteren alleen effect wanneer de arts of therapeut de patiënt overtuigt dat het middel effectief is. Het helpt als de behandelaar zelf gelooft in zijn behandeling. Placebo’s verschillen van echte medicijnen die ook werken zonder dat de patiënt er weet van heeft. De mate van effectiviteit van placebo is voor een deel afhankelijk van de klacht of klachtsoort. Hoe meer het ook tussen de oren zit, hoe sterker het effect zal zijn.
Omdat bij alle geneesmiddelen een placebo-effect optreedt moeten ‘echte’ geneesmiddelen dit ‘nep-effect’ significant overstijgen om als ‘werkzaam’ gekenmerkt te worden. Hierom worden nieuwe (niet geteste) medicijnen en behandelingen altijd vergeleken met een controlegroep die een placebo’tje krijgen. Omdat het belangrijkste doel in onderzoek is om te bewijzen dat de behandeling meer is dan placebo moeten onderzoekers zich aan een aantal richtlijnen houden om het placebo-effect uit te sluiten. Alleen gerandomiseerd en dubbelblind onderzoek voldoet aan deze eis. Het is cruciaal dat de behandelaar die het middel voorschrijft, de onderzoeker die het effect beoordeelt en de patiënt zelf niet mogen weten wie wat heeft gehad. Onderzoek laat zien dat alle betrokkenen hun eigen verwachtingen over het middel onbewust aan de patiënt kunnen overdragen, of het oordeel over de toestand van de patiënt na de behandeling kunnen beïnvloeden. De echte en nepbehandeling moeten tijdens de testperiode door niemand kunnen worden onderscheiden.
Omdat elk medicijn wordt vergeleken met een placebo wemelt de onderzoeksliteratuur van interessante onderzoeken naar het placebo-effect. Ook zijn er veel onderzoeken gedaan waarin twee of meer placebo’s met elkaar worden vergeleken. Hierom weten we er veel van. Er is veel winst te behalen als artsen zich meer in het placebo-effect zouden bekwamen. Door met verwachtingen en context te spelen kan het placebo-effect worden versterkt:
– Zo weten we bijvoorbeeld dat rode neppillen beter werken tegen pijn dan blauwe, nepinjecties krachtiger werken dan een neppillen, vier neppillen de genezing van een blinde darmontsteking significant meer versnellen dan twee en dat wanneer een eerbiedwaardige, grijze professor jou een pijnstiller geeft de kans groot is dat jij minder pijn hebt dan wanneer zijn jonge hulpje jou diezelfde pil zou geven.
– Behandelaren en therapeuten die congruent zijn, autoriteit uitstralen of een goede reputatie hebben genezen sneller dan die zij minder kracht uitstralen. Mis jij die ingedriënten als behandelaar? Liefdevolle aandacht, tijd en een goede voorlichting waarom iets werkt bevordert het effect ook behoorlijk.
-Een placebo-effect vraagt erom dat de behandelaar, net als een goede verkoper, een beetje met de waarheid speelt. Om de placebo kracht bij te geven is het goed er veel aandacht aan te besteden, mooie, dure woorden of Latijnse namen te gebruiken, en er een vleugje mysterie en speciale getuigenissen aan toe te voegen. ‘Urtica (brandnetel) is een wonderlijk middel. We weten niet waarom het precies werkt, en het werkt bij iedereen op een iets andere manier, maar het blijkt keer op keer dat de genezing al snel in gang wordt gezet. Het kan soms wat vervelende bijwerkingen die de klachten erger lijken te maken, maar dat betekent dat het middel echt aanslaat en grondig zijn werk zal doen. Ik denk dat jij hier over een week of wat heel anders bijzit dan nu.’
– Ook een dramatisch ritueel om de interventie te begeleiden vergroot het effect. Hoe groter het ritueel, hoe groter het placebo-effect. Dat is iets wat sommige new age-therapeuten goed doorhebben.
– Het helpt als negatieve bijwerkingen als postief worden uitgelegd. ‘Als je hoofdpijn krijgt of misselijk wordt betekent dan is dat het teken dat de pil echt grondig zijn werk doet.’
– Een positieve, duidelijke diagnose over herstel geeft een groter effect dan een onzekere diagnose.
– Nieuwe medicatie werkt beter dan oude door de verwachting dat het nieuwe beter is.
Het placebo-effect is alive and kicking, net als dokter Ben Goldacre:
Sensatiekrant de Telegraaf kopt vandaag dreigend ‘Depressief door Facebook’. Het bericht eronder is ook niet voor de poes: “Overmatig gebruik van Facebook kan iemands geestelijke gezondheid schaden. Paranoia, depressie, wanen, agressiviteit, alcoholisme en antisociaal gedrag komen vaker voor onder jongvolwassenen die regelmatig op sociale netwerken zitten.”
De auteur doet vermoeden dat veel Facebooken je geestelijk ziek, zwak en misselijk kan maken. Dit lijkt me typisch het voorbeeld van slechte, onnodig paranoia zaaiende journalistiek waarbij oorzaak-gevolg wordt verward met correlatie. De auteur kan wel een cursusje wetenschapsfilosofie gebruiken. Dat er een verband is tussen Facebook-gebruik en geestelijke ‘ongezondheid’ betekent niet dat het eerste het tweede veroorzaakt. Dat blijkt ook zeker niet uit de oorspronkelijke berichten van sociaal psycholoog Larry Rosen. Het is zeer wel mogelijk dat mensen die op een of andere manier niet lekker in hun vel zitten, veel alleen of eenzaam zijn en weinig andere uitlaatkleppen hebben, vaker de neiging hebben om in te loggen op Facebook.
Een iets genuanceerder bericht over Larry’s onderzoek vind je op de website van de L.A. Times. Veel Facebooken zorgt er wel voor dat andere taken en verplichtingen eronder lijden, maar of je er een narcistische psychopaat van wordt als je dat niet al bent?
Trial & error en het God-complex
Econoom en auteur Tim Harford bestudeert complexe systemen en heeft een belangrijke gemene deler gevonden tussen de organisaties, groepen en mensen die succesvol zijn: ze zijn niet ergens in een ivoren toren ontworpen, maar met de tijd ‘gebouwd’ volgens de trial & error-methode. Klinkt nogal voor de hand liggend, en toch nemen we onze weerstand tegen het maken van fouten vaak te serieus. In dit verfrissende TED-praatje pleit hij ervoor om iets bescheidener te zijn in wat we denken te weten, de willekeur en chaos van het dagelijkse leven te omarmen en betere fouten te leren maken.
Brits journalist Johann Hari is een belangrijk voorvechter van de vrijheid van meningsuiting en een voornaam criticaster van de ‘onaantastbaarheid’ van religie. Ik ben het met zijn missie eens. Georganiseerde religie – en de soms belachelijke uitwassen daarvan – wordt wereldwijd veel te vaak een hand boven het hoofd gehouden. Hoe zijn we in het verleden uit onnozele veronderstellingen en ideeën gepraat? Doordat er openlijk kritiek op mogelijk was.
Hari die onlangs zelf publiekelijk aan de schandpaal werd genageld omdat hij in eigen woorden ‘iets serieus fout heeft gedaan’, voelt de noodzaak meer dan ooit van het vrijelijk en openlijk bekritiseren van wat dan ook: ‘Ik heb geleerd dat je vrijheid van meningsuiting het meest nodig hebt als je het zelf bij het verkeerde eind hebt. Pas wanneer mensen vrij zijn om jouw fouten te benadrukken, en vooral wanneer ze dat publiekelijk en met hoongelach doen, pas dan voel je noodzaak om het wel goed te doen. Hoe pijn het ook kan doen – en geloof me, het deed echt pijn – ik voel nu meer dan ooit hoe belangrijk vrijheid van meningsuiting is.’
Luister hieronder naar zijn hele praatje. Het is inspirerend. Misschien vind je dit onderwerp een oude koe, maar het is er één die helaas nog lang niet uitgemolken is.
Nadat je een maand of negen met een dikke buik hebt rondgehobbeld, een kind uit je lichaam hebt geperst en met chronisch slaapgebrek drie maanden met een lurkende baby op de bank hebt gezeten, moet je toch echt weer aan de slag. Maar hoe combineer een carrière met een kind?
Het placebo-effect ontstaat wanneer een neppil of -behandeling ons sneller laat genezen dan we normaal zouden genezen. De patiënt denkt dat aan de behandeling ligt, in werkelijkheid zijn het diens verwachtingen daarover. Niet de behandeling, maar zijn eigen geest is de actieve ingrediënt. Het placebo-effect is een veel krachtiger fenomeen dan we over het algemeen aannemen, en een stuk interessanter dan veel van de onzinnige verklaringen die sommige kwakzalvers er op na houden om hun successen te duiden.