Category: Breinwerk

Wat hebben muziek en cocaïne gemeen?

En nog een leuk muzikaal feitje (naast pingeldepingelblabla en voulez vous…). Muziek heeft een gelijksoortige uitwerking op het brein als seks, lekker eten of bepaalde drugs zoals cocaïne en amfetamine. Mensen luisteren graag naar muziek omdat het de aanmaak van dopamine stimuleert, hersenstofjes die genot schenken. Vooral wanneer je een specifiek muzikaal hoogtepuntje voelt aankomen, neemt de dopamine-stroom een hoge vlucht.

Voeg daar een vleugje religie en wat swingende broeders en zusters aan toe, en je gaat helemaal high!

Zie ook: Wat hebben patat en bier gemeen?

eKudos Nu Jij

Vrouwelijke tranen verlagen mannelijk libido

Huilen is een uniek menselijk fenomeen waarvan de functie niet goed begrepen wordt. Verdriet snappen we, maar waarom daar tranen aan te pas moeten komen? Evolutionair gezien is dat niet direct voor de hand liggend. In muizen zijn tranen een chemosignaal (feromoon) dat seksueel gedrag regelt. Een feromoon is een chemische stof die boodschappen overbrengt tussen individuen van eenzelfde soort. Onderzoek bij muizen heeft laten zien dat vrouwtjes die geen feromonen kunnen waarnemen zich als mannetjes gaan gedragen. Hoewel feromonen bij de meeste diersoorten een grotere rol spelen dan bij de mens hebben ze nog steeds behoorlijke invloed op ons seksueel functioneren. De onderzoekers van deze studie hadden het vermoeden dat tranen bij mensen misschien ook wel een ‘feromonale’ werking zou kunnen hebben. Dit hebben ze onlangs getest. Uit hun onderzoek bleek dat alleen al het opsnuiven van tranen van vrouwelijke donoren er voor zorgde dat mannen minder seksueel verlangen ervoeren bij het zien van vrouwengezichten dan wanneer zij niet hadden ‘gesnoven’. Bij eerstgenoemden werden ook lagere testosteron-niveaus waargenomen.

Dus, mannen, nog een goede reden om vrouwen goed te behandelen.

eKudos Nu Jij

Weet jij wat je 21 jaar geleden op woensdagochtend deed?

Het is moeilijk te geloven, maar psychologen zijn blijkbaar gestuit op een nieuw (niet officieel vastgesteld) fenomeen: een superieur autobiografisch geheugen bij normale mensen. Van de zogenaamde idiots savants was bekend dat hun handicap (autisme) met buitengewone geheugencapaciteiten komt, maar bij verder normale mensen was dit fenomeen nog niet vastgesteld.

De mensen in onderstaande documentaire van CBS 60 Minutes kunnen zich vanaf een bepaalde leeftijd elke dag van hun leven herinneren. Noem een willekeurige datum en zij gaan er mentaal direct naar terug. Ze weten wat ze hebben gegeten, wat voor weer het was en welke kleren ze aan hadden. Deze mensen lijken toegang te hebben tot een onbeperkt episodisch geheugen. Een van de eerste mensen bij wie het ontdekt is, violiste Louise Owen, verklaart: “Ik heb soms het gevoel dat iedereen om me heen amnesie heeft.” Professor James mcGaugh, die Louise en een aantal gelijken heeft bestudeerd, staat voor een raadsel : “Hoe wij ons alleen gisteren kunnen herinneren, kunnen zij zich elke dag herinneren. En als je ze vraagt wat er precies in hun hersenpan omgaat dan krijg je het onbevredigende antwoord: ik zie het gewoon.”

eKudos Nu Jij

C’est la musique qui fait la romantique

Muziek is een grote stemmingmaker. Het kan je bijvoorbeeld vrolijk, zwoel, opgefokt, kalm of romantisch doen voelen. De uitkomsten van dit Franse onderzoek bevestigen de invloed van muziek. Hieruit blijkt dat jonge vrouwen die net romantische muziek hebben beluisterd 2 keer zo vaak ‘ja’ zeggen tegen een date met een aantrekkelijke jongeman dan wanneer ze een potje ordinaire top 40-muziek hebben beluisterd.

Dat is een leuk gegeven, maar allerminst verbazend als je weet hoe associatief de menselijke geest werkt. Therapeuten, hypnotiseurs en reclamemensen maken dankbaar gebruik van de simpele trucs van de geest. Breng iemand in de passende stemming en je krijgt veel eerder gedaan wat je van die persoon verwacht. Uitgekiende woorden, muziek, geuren en beelden zijn daar uitermate geschikt voor.

In de psychologie wordt dit mooi geïllustreerd door het ‘priming-effect’: het blijkt dat mensen sneller herkenning voelen of reageren op bepaalde stimuli als ze deze eerder hebben waargenomen. Door mensen te ‘primen’ kun je ze ‘manipuleren’. Als mensen moeten kiezen tussen een product A dat ze ooit in een tv-reclame gezien hebben en een ander product B dat ze nooit gezien hebben, dan zullen ze, zelfs als ze zich het product A niet bewust herinneren, toch voor dat product gaan. En met dit effect kun je nog meer interessante dingen doen. Als je mensen de tien geboden laat lezen voordat ze aan een examen beginnen, zullen ze veel minder snel valsspelen als ze daartoe gelegenheid hebben. Psycholoog Dan Ariely, auteur van het boek Predictably Irrational, legt uit:

Ten Commandments from Authentics Foundation on Vimeo.

eKudos Nu Jij

Psychologisch woordenboek: Theory of Mind

‘Ik zie, ik zie wat jij niet ziet!’
Mensen hebben eigen gedachten, motieven en verlangens. En die zijn vaak anders dan de jouwe. Klinkt gek, maar ooit had je dit besef niet. Omdat gedachten onzichtbaar zijn, ging je er ongeveer tot je vierde, vijfde levensjaar vanuit dat de mensen in jouw omgeving vooral zien, voelen, denken en weten wat jijzelf ervaart. Pas daarna ontwikkelde je, wat psychologen noemen, een Theory of Mind en kreeg je oog voor het unieke perspectief van de ander. Een belangrijke voorbode voor het ontwikkelen van empathie voor andere wezens.

Door middel van zogenaamde spiegelneuronen worden gedragingen en emotionele uitingen die wij bij anderen menen te zien in onze eigen hersenen geactiveerd alsof het om onszelf gaat. Daarom heb jij de neiging ‘auw’ te roepen, als je iemand anders zijn hoofd ziet stoten.

Psycholoog Robert Seyfarth legt hieronder uit hoe ontwikkelingspsychologen tot de ontdekking kwamen dat het zien van andersmans perspectief niet aangeboren is, maar dat we het gaandeweg leren. En hier zie je een inzichtelijk testje met echte kinderen.

eKudos Nu Jij

Hoe is het als je geen angst voelt?

Een goed alarmsysteem gaat af als er een indringer in de buurt is. Een hypergevoelig alarmsysteem gaat ook af als er geen gevaar dreigt, bijvoorbeeld wanneer de krantenjongen een pakketje door de brievenbus wurmt. Dat is lastig, maar nog steeds beter dan helemaal geen alarmsysteem. Angst werkt in het lichaam zoals een alarmsysteem in een huis. Het is voor een belangrijk deel gelokaliseerd in het hersengedeelte wat we de amygdala noemen. Die hebben we dan ook nodig. Zonder angst wordt overleven lastig.

Een 44-jarige Amerikaanse vrouw, bij wie de amygdala weggeteerd is door een hersenziekte, is er het levende voorbeeld van. Zij wordt nieuwsgierig wanneer wij de neiging krijgen hard weg te hollen. Bijvoorbeeld als een man met mes of een sissende slang haar bedreigt. Wonder boven wonder overleeft ze al jaren zonder alarmsysteem en een aantal wetenschappers maken daar dankbaar gebruik van. Lees hier meer over het verhaal van Elizabeth Phelps.

Meer lezen over angst en wat je kunt doen als je wel een overgevoelig alarmsysteem hebt? Kijk hier.

eKudos Nu Jij

Psychologisch woordenboek: het Ego

‘Mijn ego is gekwetst!’ Je zal het vast weleens gezegd hebben, en iedere toehoorder zal begrijpend reageren, maar wat is dit onzichtbare ding genaamd ego nou eigenlijk? Psychiater Sigmund Freud (1856-1939) zag het als het bewuste deel van onszelf dat bemiddelt tussen dat we stiekem het allerliefste willen (het ‘Id’) en dat wat we volgens onze cultuur en onszelf zouden moeten zijn (‘Superego’). Het is de controlerende entiteit die we ‘ik’ noemen, de bewaker van het zelfbeeld. Dit zorgvuldig ontwikkelde zelfbeeld is ons masker naar de buitenwereld toe. Het zegt anderen wie we willen zijn en waar we voor staan. Als ‘je ego gekwetst is’ heeft iemand twijfel gezaaid over hoe je jezelf het liefst ziet.

Raspessimist Freud zag ons leven als een onophoudelijk gevecht tussen Id en Superego. Hoe kun je je drang naar behoeftebevrediging een beetje in toom houden zonder het te onderdrukken? Therapie was voor hem dan ook een levenslang proces, zonder echte oplossing. Moderne therapeuten zijn gelukkig positiever. Zij geloven in een goede balans tussen enerzijds primitieve verlangens en impulsen (Id) en anderzijds maatschappelijke verwachtingen en regels (Superego). Een gezond ego dus. We gebruiken ons ego om goed in de mensenjungle te functioneren, maar het gelukkigst zijn we als het eventjes kunnen vergeten.

Wanneer je danst, sport of leest bijvoorbeeld kun je jezelf soms helemaal verliezen in die activiteit. Deze egoloosheid is waar boeddhisten en mediteerders bewust naar op zoek zijn. Psychologen tegenwoordig ook.

eKudos Nu Jij