Om ons brein beter te begrijpen is het nuttig te leren van mensen die door een ziekte, ongeluk of genetische afwijking bepaalde mentale handicaps of superieure hersencapaciteiten hebben. Behandelende neuropsychiaters zoals Oliver Sacks en Todd Feinberg hebben boeken vol geschreven met vreemde beschrijvingen van echte patiënten. Het bekendste boek is Sacks besteller’ De man die zijn vrouw voor een hoed hield.’

Kleine schade aan het brein en haar verbindingen kan de meest vreemde fenomenen opleveren. Mensen die voorheen geestelijk volledig normaal functioneerden kunnen zich ineens bedreigd voelen door hun spiegelbeeld, denken dat hun dochter een dubbelgangster is of, worden aangevallen door een van hun handen, of vragen zich continu af van wie hun rechterbeen eigenlijk is. Ons zelfbewustzijn dat wij zo voor lief nemen is erg taai, maar lang niet zo vanzelfsprekend als het lijkt.

Ga verder naar het dossier

Zien we kleuren allemaal hetzelfde of kunnen verschillende woorden maken dat we kleuren verschillend ervaren? Onderzoek duidt op het laatste. In het Nederlands benoemen we dertien kleuren (inclusief zwart en wit), de Afrikaanse Himba-stam in Noord-Namibïe heeft ongeveer de helft daarvan. Zij rangschikken kleuren heel anders dan wij: van donkere tinten naar lichte tinten. Zij geven bijvoorbeeld bepaalde gradaties van blauw, groen, rood en en paars dezelfde naam. Maar dat betekent toch niet dat onze kleurcategorieën hen niet opvallen?

Check het filmpje en wees verbaasd.

Niet zo verassend: het blijkt dat we mensen van ons eigen ras over het algemeen makkelijker kunnen onderscheiden dan die van andere rassen. We zien bij eerstgenoemde veel sneller de specifieke details en unieke karakteristieken. Ik vind Aziaten bijvoorbeeld meer op elkaar lijken dan blanken. Andersom vinden de meeste Aziaten blanken ook sneller één pot witte verf. Hoe kan dat? Raad maar of lees dit artikel.

Hint: ik vind katten ook meer op elkaar lijken dan hondjes. Ik pas regelmatig op twee hondjes.

.

We onthouden eerder de route naar de informatie dan de informatie zelf
Ons geheugen is anders gaan werken sinds er internet is. Mensen kunnen zich dingen minder snel herinneren en zijn eerder geneigd ze op te zoeken. Het is alsof we – zeker met die nieuwe smartphones – altijd een externe hardisk meedragen die we naar wil kunnen raadplegen. Het is minder nodig om bepaalde informatie te onthouden, als we maar weten hoe we die informatie kunnen opzoeken. Onze hersenen gebruiken hun capaciteit efficiënt. Dit en meer concluderen onderzoekers van verschillende vooraanstaande Amerikaanse universiteiten.

Er zijn meerdere onderzoeken gedaan die deze invloed van internet op ons geheugen bevestigen. In een onderzoek werd gevraagd een zoekopdracht op het internet in te voeren. Vervolgens werd aan de deelnemers gevraagd of ze dachten dat de informatie opgeslagen zou worden op de computer. Ongeveer de helft dacht dat de resultaten en de zoekopdracht later terug te vinden zouden zijn, terwijl de andere helft dacht dat alles gewist zou worden. De personen die er vertrouwen in hadden dat de informatie later gemakkelijk opvraagbaar zou zijn, waren minder geneigd de informatie zelf te onthouden.

Een tweede experiment bestond uit de vraag welke landen een vlag hebben met één kleur. De deelnemers mochten het antwoord opzoeken. Zij werden gevraagd zowel het antwoord als de locatie waar het gevonden was te onthouden. Hieruit bleek dat de deelnemers de plek op het internet waar de informatie gevonden werd beter onthouden dan de informatie zelf.