Zelfs in de beste relaties gebeuren dingen waarbij twee mensen elkaar, bedoeld of onbedoeld, pijn doen. Vaak betreft dat een uitgekomen slippertje, leugen, affaire of een uit de hand gelopen ruzie. Een klein moment van onoplettendheid, impulsiviteit of heftige emotie kan voor meer schade zorgen dan partners beseffen. Een stiekeme affaire of harde leugen nog meer. Als partners na de eerste schok besluiten op oude voet verder te willen, dan blijkt dat soms toch niet zo makkelijk te gaan. De pijn, wrok of wantrouwen gaat – met de beste wil van de wereld – niet zomaar weg en kan de relatie blijven saboteren. Is daar iets aan te doen?
Vreemdgaan en liegen
Sommige ervaringen kunnen echt psychische schade geven. Bij bepaalde gebeurtenissen vinden we dat logisch, zoals bij seksueel misbruik of geweld, maar ook de leugens van een partner kunnen als een schok komen. Je dacht dat je je partner, met wie je lief en leed deelt, goed genoeg kende, en ineens blijkt dat dat helemaal niet zo is. Het kan voelen alsof je wereld uit elkaar valt. Vooral als je het echt niet zag aankomen en je per toeval achter de waarheid komt. Dat vanzelfsprekende vertrouwen word niet zomaar hersteld, hoezeer de partner ook berouw toont. Het kan een tijd duren voordat de schade hersteld is. Sommige partners blijven de pijnlijke momenten herbeleven en koesteren langdurig wrok- en wraakgevoelens jegens de partner. Hoewel dat een natuurlijke reactie is, werkt dit remmend op de relatie en de rest van hun leven. Je komt niet verder als je blijft hangen in het verleden. De ‘foute’ partner kan nog zo zijn best doen, ook de lijdende partij moet op een gegeven de beslissing maken om het verleden voor zover mogelijk uit de relatie houden en actief voor een nieuwe toekomst te kiezen. Het kan dan nuttig zijn om het oude zeer alsnog op een actieve manier grondig te verwerken en de energie te richten op een frisse toekomst.
Voordat ik een handige verwerkingsoefening aanreik, eerst een kleine introductie:
Uitdoving van psychologische pijn
Misschien heb je wel eens gehoord van de psychologische term ‘uitdoving’. In de praktijk, zowel in de therapiekamer als daarbuiten, worden psychologische pijn en angst minder als je (op een veilige manier) aan de prikkels wordt blootgesteld die jouw pijn of angst triggeren. Zo is het mogelijk dat mensen die aan een jarenlange spinnenfobie lijden in een paar sessies (waar ze bv spinnen in een boek kijken, echte spinnen in een potje vasthouden om uiteindelijk de spin over hun hand te laten lopen) van hun angst genezen. Deze heilzame (graduele) blootstelling wordt ook gebruikt bij het verwerken van heftige emoties die ooit door een schokkende ervaring zijn opgeroepen. Schrijven blijkt hierbij een heel effectief hulpmiddel zijn, zo blijkt uit talloze wetenschappelijke onderzoeken. Al schrijvende doelbewust ‘de zere plek’ opzoeken helpt uiteindelijk het oude zeer een plek te geven. Dat is verre van leuk, maar zoals zachte heelmeesters stinkende wonden maken, is hetzelfde principe werkzaam op het gebied van de psyche. Jodium op een open wond doet pijn, maar het is beste manier om de wond te ontsmetten en toekomstige ontstekingen te voorkomen.
Heb jij last van onverwerkt liefdesleed? Onderstaande oefening kan helpen.
Schrijf het van je af met een aan aantal nepbrieven
De opdracht vraagt erom dat jij aanvankelijk ongecensureerd en eerlijk een brief richt aan je (ex)partner. Het is daarbij – voorlopig – niet de bedoeling dat je de brief aan hem/haar laar lezen. Je schrijft aanvankelijk puur voor jezelf, om in het reine te komen met jouw gevoel. Je zoekt daarom bij het schrijven heel bewust het meest pijnlijke moment op. Als het je niet raakt, dan heeft de oefening weinig effect. In een later stadium kun je een gecondenseerde, constructieve versie van de brief sturen om jouw proces met je (ex)partner te delen. Dat wordt een brief die niet aanvallend of vernederend is en recht doet aan jezelf en de situatie. Op die manier kun je het leed die de acties van je (ex)partner hebben veroorzaakt op een manier delen die jullie samenbrengt (ipv uit elkaar drijft).
Er zijn een paar belangrijke regels:
Vaste tijd en plek
Kies een vast tijdstip en een vaste plek waarop je weet dat je 20-45 minuten niet gestoord wordt om te kunnen schrijven. En dat doe je 5 -10 keer (in een periode van 3-6 weken) voor een bepaalde van te voren afgesproken tijd. Belangrijk: stop ook echt als de tijd om is. Als je het heel intensief vindt kun je vragen of een vriend of vriendin je even waarschuwt of belt als de tijd om is.
Plan het niet te laat en zorg dat je een ontspannende activiteit voor daarna hebt. Zorg dat je niet net voor het slapen gaat schrijven want de kans is groot dat je dan blijft doormalen en niet goed slaapt. Liever wat eerder en plan iets leuks voor jezelf. Een drankje met een vriend(in), je favoriete tv-programma, een uurtje sporten, zoiets.
Het schrijven zelf
Het is de bedoeling dat je in de Ik-vorm in de tegenwoordige tijd naar je partner schrijft, zonder hem of haar de brief daadwerkelijk op te sturen. De verwerking is echt voor jezelf. Het is nu vooral belangrijk om JOUW GEVOELENS hierbij te beschrijven.
Wat voelde je bij al die gebeurtenissen?
Bijvoorbeeld: ‘Ik vind het vreselijk dat je me uitlacht waar al deze mensen bij zijn. Blijkbaar heb je niet door dat ik me nu heel erg vernederd voel… ‘ enzovoort.
De fases
Het schrijven zelf gebeurt in een aantal fases die afhankelijk van je persoonlijke verwerking op verschillende momenten kunnen plaatsvinden. Het hele schrijfproces kan tussen twee weken tot een paar maanden duren.
De rotte vis-fase:
In deze fase schrijf je ongecensureerd – niemand die het leest – aan je ex-partner in de tegenwoordige tijd wat zijn gedrag voor jou betekend heeft. Zeg alles wat je dwars heeft gezeten. Taalfouten, scheldwoorden, CAPITALS, allemaal prima. Gooi de remmen los, maar zorg dat je je aan bovenstaande voorwaarden houdt: vaste tijd en plaats, iets ontspannends erna.
Beschaafde fase:
Als je na een aantal schrijfsessies voelt dat je behoefte om gal te spuwen minder wordt, kun je langzaamaan beginnen om je partner een ‘waardige’ brief te schrijven, waarin je hem op niet-aanvallende manier schrijft wat ‘die periode’ met jou gedaan heeft en dat het nu tijd is om er meer afstand van te nemen en door te gaan.
Afsluitende fase:
In deze fase ga je vooral schrijven over hoe je verder wilt. Hoe ziet je leven eruit zonder pijn en wrok en wat zou je graag nog willen doen en leren bijvoorbeeld. En wat doe je als je weer boos of verdrietig krijgt? Misschien kun je wat bemoedigende woorden naar jezelf schrijven over wat je dan kunt doen.
Brief versturen:
Als laatste kun je besluiten om je ex-partner een goede waardige brief te sturen als symbolische afsluiting. Het is goed om deze brief aan een bekende (met gevoel voor taal) op te sturen om te kijken hoe de brief overkomt. Belangrijk is dat het geen verwijtende aanvallende brief wordt, maar één waarin je zegt wat ‘jullie situatie’ met jou persoonlijk heeft gedaan, wat je gevoel hebt en dat je nu ‘verder’ gaat. Het is mooi om de brief te overhandigen op een van tevoren afgesproken moment, tijdens een etentje bijvoorbeeld. Maak er een klein ritueel van dat jullie het gevoel geeft dat er echt een streep komt onder het verleden en jullie een symbolisch nieuw begin inluiden.
Waarschuwing: het is natuurlijk nooit prettig om doelbewust de pijn op te zoeken. Het voelt misschien zelfs onzinnig, maar toch is dit sms het beste en meest bevrijdende wat je kunt doen. De emoties die het schrijven oproept kunnen je relatie tijdelijk zelfs nog meer onder druk zetten. Misschien krijg je drang om je partner uit te foeteren, uit te horen enzovoorts. Heel belangrijk: doe dat niet. Spaar het op voor de laatste brief, laat de emoties eerst uitrazen. Het is handig als je je partner van tevoren laat weten dat je hiermee bezig bent en dat hij/zij niet moet schrikken als je soms even uit evenwicht lijkt.
