Zelfcontrole: slechte lingerie, handje contantje en verbroken relaties

Negatieve gewoonten onder bedwang houden is lastig. Het ene moment besluit je dat roken ‘ontzettend 2010’ is, het andere moment – ergens in 2011 – hoor je jezelf tegenover een verbaasde kennis rechtvaardigen waarom je een sigaret in de hand hebt. Het probleem: we zijn vandaag niet wie we morgen zijn. In een rationele, koele stemming voelen onze lange-termijn-voorspellingen heel solide en concreet, maar als onze hedonistische kant voldoende opgewarmd is, smelt het bouwwerk als sneeuw voor de zon.

Helaas zien we onze val niet aankomen. Telkens weer niet. Je kunt jezelf enigszins in toom leren houden door wat ik noem: maak-het-jezelf-moeilijk-afspraken. Bij sommige ongewenste routines is dat makkelijk te doen.

– Ben je shopaholic en heb je een gat in je hand? Pin een dag voordat je het winkelcentrum ingaat het maximumbedrag dat je kwijt wilt en laat bankpassen en creditcards thuis. Dat maakt een impulsaankoop onmogelijk.

– Wil je niet weer op je eerste date het bed induiken met iemand waarvan je weet dat je er achteraf hoofdpijn van krijgt? Trek je allerlelijkste lingerie-setje aan – ook als je man bent. Grote kans dat je niet uit de kleren gaat.

– Bang dat je weer de poweryoga zult skippen met je luie donder? Zorg dat je van tevoren hebt afgesproken samen te gaan met een vriend of vriendin. Het helpt als dat iemand is die je niet durft af te zeggen. Heb je niemand die mee wil sporten? Zorg dat je een half uurtje voor de les in een naburig koffietentje afspreekt. Dan ben je er toch al bijna.

Zelfcontrole bij het afkicken van roken of drinken is lastiger te regelen. Niet alleen vanwege lichamelijke ontwenningsverschijnselen, het is veel gemakkelijker spontaan in de verleiding te komen. Elke kroeg, elk feestje, elk gezellig samenzijn met een roker of drinker biedt verleiding of gelegenheid. De emoties die daarbij opkomen, zijn voor de meeste ex-rokers en -drinkers direct gelinkt aan een sigaret of glas bier. Het hoort bij elkaar. Sommige voormalig alcoholisten vermijden daarom maar alle kroegen. Een beetje rigoureus, maar voor sommigen werkt het.

Een voormalig collega/semi-vriend ondertekende ooit een contract dat hij mij 500 euro zou betalen wanneer hij binnen een jaar weer zou beginnen met roken. Zijn relatie met de sigaret moest maar eens afgelopen zijn, meende hij. Hij was heel serieus. Ik ook. Het resultaat? Ik heb na een maand zowel mijn collega als het geld nooit meer gezien.

Ik had potdomme een aanbetaling moeten vragen.