De kracht van zelfmisleiding: wees nu alvast wie je morgen wilt zijn

Zelfmisleiding is wijdverspreid onder de mens. Onderzoek van de bioloog Robert Trivers laat bijvoorbeeld zien dat 94% van alle hoogleraren zichzelf tot de beste 50% van alle hoogleraren rekent. Hoe kan het dat deze nogal slimme beroepsgroep zo’n grote blinde vlek heeft?

Simpel, zonder die blinde vlek hadden deze dames en heren hoogleraren het vast nooit zover geschopt. We hebben er allemaal baat bij om onszelf slimmer, mooier en beter in te schatten dan we objectief zijn. We worden daar namelijk daadwerkelijk slimmer, aantrekkelijker en beter van. Dat is de welbekende selffulfilling prophecy. Als je jezelf ervan weet te overtuigen dat je best goed, slim en leuk bent, dan zul je jezelf eerder op de voorgrond dringen, meer kansen creëren, laconieker reageren op kritiek en tegenslag, en doorgaan totdat je echt succes hebt.

Jezelf een beetje voor de gek houden is een prima strategie om meer uit jezelf te halen. Het maakt dat je overtuigender overkomt. Mensen zullen daardoor eerder iets van je kopen, eerder met je willen zoenen, enzovoorts. En ook daar krijg je weer meer zelfvertrouwen van. Kortom: succes, voortplanting en zelfmisleiding horen bij elkaar. De kans dat de succesvolsten onder ons af en toe tegen zichzelf liegen, is daarmee heel groot.

Mijn advies: gebruik deze kennis. Misschien vind je het lastig om jezelf ervan te overtuigen dat jij tot de beste helft hoort. Daar bestaat een goed recept voor. Het is een stuk minder ingewikkeld dan je misschien denkt. Doe gewoon alsof het wel zo is. Onderzoek laat ondubbelzinnig zien dat dit werkt.

Er is natuurlijk een grens aan de positieve invloed van zelfmisleiding. Wetenschappers hebben ontdekt dat het optimum ligt bij zo’n 20%. Te weinig positieve zelfmisleiding leidt eerder tot depressie, nihilisme en veel zuchten. Teveel doet alle genoemde voordelen teniet: het belet je te leren van domme fouten en het belemmert je om jezelf goed in te schatten bij anderen. Je moet dus ook geen plank voor je hoofd hebben.

Maar laat niemand jou iets wijsmaken: jij bent een van de leukste, intelligentste, charmantste mensen die er rondlopen. Het is ook geen toeval dat uitgerekend jij dit slimme blog leest.