Relatiemisverstand: ‘Hoezo ziet ze niet wat ik allemaal voor haar doe?’
De kern van veel relatieproblemen is dat partners de dingen die hun geliefde voor hen doet vaak anders waarderen dan hoe hun geliefde ze bedoelt. Als Piet liefdevol de lekke fietsband repareert van Petra, en als extraatje het wasrek meepakt, doet hij misschien moeite die hij niet gewaardeerd ziet. Die fiets interesseert Petra misschien niet, ze neemt de bus wel. Zij heeft liever dat hij écht luistert als ze ergens mee zit zonder te reageren met een dooddoener, opmerkt dat ze naar de kapper is geweest of vraagt naar haar functioneringsgesprek. Persoonlijke aandacht dus. De misverstanden ontstaan omdat partners elkaars gebruiksaanwijzing in de liefde niet goed kennen. Veel mensen die ik in relatietherapie zie, denken hun partner vaak door en door te kennen, terwijl dit overduidelijk niet zo is.
Een van de grootste eyeopeners die ik in mijn wetenschappelijke zoektocht naar duurzame liefde vond, betreft een opmerkelijk Zwitsers onderzoek. Daaruit bleek ondubbelzinnig dat hoe langer partners bij elkaar zijn, hoe minder goed ze elkaar blijken te kennen. Vind je dat niet vreemd? In het onderzoek moesten oude en jonge stelletjes hun kennis over elkaar testen. Ze moesten vragen beantwoorden als ‘is je partner tevreden met de relatie?’ tot ‘wat is het lievelingseten van je partner?’ Paradoxaal genoeg hadden jonge stelletjes het vaker bij het juiste eind. Hoe dat kan?
Elkaar kennen is blijkbaar niet (alleen) een kwestie van tijd, maar van aandacht.
Oude stellen denken elkaar beter te kennen, maar verwarren voorspelbare reacties van hun partner (‘hij schudt weer zijn hoofd’) met wat ze denken dat er in diens hoofd omgaat (‘die zeur zal wel weer denken dat…’). Oude stellen checken die veronderstellingen minder bij elkaar en gaan er ten onrechte van uit dat ze partnerlief door en door kennen. Maar een reactie van je partner kunnen voorspellen betekent niet dat je diens binnenwereld per se goed kent. Dat is het gevaar van een lange relatie: die kan steeds meer en meer op routine en vanzelfsprekendheid draaien, terwijl er in beide hoofden heel andere binnenwerelden aan het ontstaan zijn. Dat verklaart vaak gehoorde verzuchtingen als: ‘Alles was helemaal perfect, totdat ze ineens vreemdging, het uitmaakte en de helft van mijn inboedel stal.’
Om met elkaar in tune te blijven en liefde brandend te houden moet je je ook voor elkaar blijven interesseren en vragen stellen. Zowel jij als je partner verandert, jullie omstandigheden veranderen, alles verandert. Dat vraagt om blijvende alertheid en aandacht voor wat er nu tussen jullie speelt (zonder te blijven hangen in wat er in het verleden is gezegd en gedaan.)
