Nieuw boek: Liefdesgedoe

Onze opa’s en oma’s twijfelden lang niet zoveel over de gemaakte partnerkeuze als wij. Scheiden was zelden een optie en het aanbod van potentiële partners hield ook niet over, maar vandaag zit dat allemaal anders. Tegenwoordig zijn we veel vrijer en streven we onophoudelijk naar ultiem geluk op elk vlak in het leven: of dat nu gaat om het bereiken van een glansrijke carrière of dat mooie appartement in de stad. Geen wonder dat we in de war zijn als het aankomt op de liefde. Hoe weet je of je de juiste keuze gemaakt hebt? Is het voor altijd? En is het echt het beste van het beste? Marcelino Lopez is psycholoog en zit met regelmaat front row bij liefdesproblemen. Zowel in zijn praktijk als op de bank bij zijn vrienden en vriendinnen. In Liefdesgedoe combineert Marcelino Lopez wetenschap, geschiedenis en moderne realiteit zodat we niet alleen om onszelf kunnen lachen maar, eenmaal ontnuchterd, onszelf vol overgave in de (nieuwe) liefde kunnen storten, zónder gedoe.

Liefdesgedoe verschijnt 23 april 2018 bij Unieboek Spectrum. Klik hier om hem te bestellen.

eKudos Nu Jij

Interview NOS: wat als er na de volgende swipe een leukere match is?


Online daten is voor sommigen de normaalste zaak van de wereld en voor anderen een mysterie. Wat houdt het anno 2018 eigenlijk in? Datingwebsites als Lexa, Relatieplanet en Pepper, en datingapps als Tinder, Happn en Grindr horen tegenwoordig bij de zoektocht naar een nieuwe partner. Eén op de drie vrijgezellen doet aan online dating en 14 procent van alle Nederlandse stellen kent elkaar via internet, blijkt uit cijfers van het CBS. “Online daten is niet meer weg te denken uit de paringsdans van de moderne mens”, zegt Marcelino Lopez, schrijver van het boek Liefde in Tijden van Facebook.

Lees hier het hele artikel.

Zelf online daten een kans geven? Klik hier om verschillende datingsites met elkaar te vergelijken of kijk eens op onze gratis datingsite Relatieklik.

eKudos Nu Jij

De kunst van het alleen-zijn


‘Al onze ellende komt eruit voort dat wij niet eenzaam kunnen zijn.’ Jean de la Bruyère, schrijver

Mensen die langere tijd onvrijwillig single zijn, krijgen goedbedoelde, maar tenenkrommende clichés te horen als: ‘Hou eerst van jezelf, dan komt de liefde vanzelf.’ Of: ‘Hoe harder je zoekt, hoe minder het lukt.’ Hoe hemeltergend deze uitspraken ook zijn, er zit wel een kern van waarheid in. Hoe jij als single in het leven staat, heeft in ieder geval voorspellende waarde voor je toekomstige liefdesleven en hoe je omgaat met het aanhoren van bovenstaande clichés. Een paar jaar geleden was een goede vriend van mij extreem gefrustreerd door een langdurig gebrek aan vrouwelijke aandacht. Hij was volkomen verzuurd. Het ‘vrouwenprobleem’ beheerste zijn leven; hij was alleen nog maar bezig om vrouwen te ontmoeten. Helaas leidden zijn dates nooit tot een relatie of seks, wel tot meer cynisme over vrouwen. ‘Die wijven willen alleen maar eikels. Liefst eikels van twee meter met een bos krullen en een leasebak,’ aldus de kleine kale bakfietsbezitter die zijn mislukkingen in de liefde probeerde te verklaren. Hij werd steeds afhankelijker van het oordeel van vrouwen die hem helemaal niet kenden. Hij was op een gegeven zo ongelukkig, dat hij zich een tijdlang als een halve kluizenaar terugtrok.

Ben jij onvrijwillig vrijgezel en daar ongelukkig over? Ik ben in een liefdevolle bui. Laat mij je er in dit hoofdstuk aan herinneren waarom je ook blij mag zijn met je alleenstaande status. Niet in een relatie zitten betekent allereerst dat je ook niet in een slechte relatie zit. Denk daar niet te licht over. Behoorlijk wat mensen zitten in onbevredigende, nare, of zelfs destructieve relaties. Jij niet. Ook ben je waarschijnlijk niet uitgehuwelijkt. Gefeliciteerd. Mensen met een ideaal liefdesleven zijn in een jaloezie-opwekkende minderheid, jij hebt nog kans daartoe te gaan behoren. Ik hoor het je denken: ‘Slap gelul van een psycholoog die z’n geld verdient met het verkopen van hoop.’ Dat is gedeeltelijkwaar, maar toch is de kans groot dat jij jouw huidige situatie – of je nou alleenstaand bent of niet – te zwartgallig inschat. Het is de mens eigen om zich te focussen op wat hij níet heeft en te negeren wat hij wél heeft. Zo is ons brein bedraad, en ik wil kort bij deze aangeboren onbalans stilstaan.

Misschien herken jij het: een waterval aan complimenten voelt eventjes als een warme deken, maar één kritische noot – zelfs als die onterecht is – kan voelen als een mokerslag waarvan je de rest van de week moet bijkomen. Hoe dat kan? Informatie die jouw zelf- en wereldbeeld niet bedreigt, zoals een compliment, zal niet veel indruk maken op jouw brein omdat je daar verder geen actie op hoeft te ondernemen. Dit wordt de negativiteitsbias genoemd. Ons brein is geëvolueerd om gevoelig te zijn voor informatie die jouw welzijn (en daar hoort ook jouw zelfbeeld bij) bedreigt. Het is de manier van je brein om jou een schop onder je kont te geven.

Het recept voor single geluk
Wij zitten vast in wat psychologen de hedonistische tredmolen noemen. Hoe hard we ook werken, wat we ook verzamelen, hoe aantrekkelijk de persoon ook is met wie we verkering krijgen, echt veel gelukkiger of ongelukkiger worden we er blijkbaar niet van. Afhankelijk van hoe je in het leven staat kan dit inzicht je bevrijden of pijnigen. Ik vind het een bevrijdend inzicht. Met deze inzichten in je achterhoofd kun je focussen op de belangrijke dingen des levens en de juiste prioriteiten stellen. Wat mij betreft zijn dit de belangrijkste:

Leer alleen zijn – Feit: jij bent een leven lang op jezelf aangewezen. Hoeveel vrienden je ook hebt, hoe goed je relatie ook is, jij ervaart jouw leven noodgedwongen vanuit jouw eigen beperkte perspectief. Alleen-zijn is het meest basale feit van je bestaan, iets waar je nooit van weg kunt rennen. Je kunt onderweg naar de Ikea een hartaanval krijgen, en sterven zonder afscheid van je geliefden te kunnen nemen. Sorry dat ik het zo bruut stel, maar dat zijn nou eenmaal de regels van ons universum. Kras, maar hoe eerder je ze accepteert, hoe makkelijker het is iets gelukkiger te zijn.
Simpelweg tevreden leren zijn met je eigen aanwezigheid is een goede start. Tegenwoordig kunnen we middels onze smartphone continu aan onszelf ontsnappen. We hoeven ons geen moment te vervelen, we hoeven nooit alleen te zijn, we kunnen altijd iemand appen of bellen. Het wordt langzaam een superkracht om de kunst van het alleen-zijn te beheersen. Alleen-zijn en eenzaamheid zijn overigens niet hetzelfde. Als jij eenzaam bent, zegt dat vooraleerst iets over jouw gemoedstoestand, pas in de tweede plaats over jouw feitelijke situatie. De mens leeft eigenlijk constant in relatie tot zijn omgeving, en de focus van zijn aandacht bepaalt hoe hij zijn dagelijkse bestaan ervaart.

Stop met piekeren, keer je aandacht om – Psychologen hebben ontdekt dat de mens het gelukkigst is als hij in een staat verkeert waarin hij opgaat in de activiteit waarmee hij bezig is. Psychologen noemen deze toestand ‘flow’. Flow ontstaat wanneer je een doel in het hier en nu voor ogen hebt dat om al jouw focus vraagt. Die focus geeft jou de mogelijkheid jezelf te vergeten, een te worden met wat je doet en elk gevoel van tijd te vergeten. Het gaat om een fysieke of intellectuele bezigheid, passend bij jouw skills, die het uiterste van je vraagt. Nét niet te moeilijk dus. Het heeft min of meer dezelfde uitwerking als cocaïne. In ons dagelijks leven staat deze flow vaak ver van ons af. Uit onderzoek blijkt dat mensen ongeveer de helft van de tijd bezig zijn met piekeren, dagdromen en tobben. Deze tranceachtige piekertoestand wordt door psychologen ook wel het terugvalnetwerk van het brein genoemd. Dit is voor de gemiddelde mens de standaardtoestand van zijn geest als hij niet specifiek ergens mee bezig is. Let er maar eens op. In ons hoofd zijn we onophoudelijk tegen onszelf aan het praten. Datzelfde onderzoek laat zien dat het precies die ongecontroleerde, innerlijke monoloog is die ontevreden, gestrest en ongelukkig maakt. Hoe meer de hersenen in het verleden aan het graven zijn of de toekomst proberen te beheersen, hoe meer de aandacht verschuift naar de zaken die níet goed gaan in ons leven. De hardnekkige piekeraar herkent het vast. Het goede nieuws: je kunt dit proces leren omkeren. Mensen die hun aandacht trainen, bijvoorbeeld met mindfulness-meditatie, worden daar daadwerkelijk gelukkiger en minder angstig door. Ze doorbreken de negatieve gedachtenspiraal die hun dagelijks leven beheerst. Het klinkt zweverig, maar leren leven in het nu werkt. Focussen maakt gelukkig.

Wees dankbaar voor wat er wel in je leven is – Nu we het toch over aandacht hebben: geluk is aandacht schenken aan de positieve dingen in je leven. Om vooruit te komen is ondankbaarheid en bezorgdheid een belangrijke (en soms nodige) katalysator, voor geluk in het hier en nu is het een obstakel. Mensen die ontevreden zijn, werken vaak hard om hun leven beter maken – want daar is dat gevoel voor gemaakt – maar het is goed te realiseren dat alles wat wij in de toekomst proberen te bereiken, zoals een mooi huis, relatie, diploma of strak lichaam, belooft dat we eindelijk kunnen genieten wanneer we dat eenmaal hebben. We zoeken dus eigenlijk naar voldoende redenen om nú te kunnen genieten. Hoe je de meetlat voor geluk legt is welbeschouwd subjectief, afhankelijk van hoe je je zegeningen telt en met wie je je vergelijkt. Ongelukkige mensen vinden zichzelf bijvoorbeeld onaantrekkelijk of onsuccesvol, gelukkige mensen vinden dat vaak ook, maar ze blijven wel oog houden voor waar ze wel goed in zijn en wat er wel fijn is in hun leven. Op precies die manier zijn dankbare mensen ook gelukkiger in de liefde. Gelukkige partners zien de leuke kanten van hun relatie en houden het daardoor langer vol.
In een onderzoek waarin werd gezocht naar klachten die het einde van een relatie voorspelden bleek het woordje ‘maar’ de hoogste ogen te gooien. Gelukkige partners nuanceerden hun klachten met een aspect waarover ze wel dankbaar waren: ‘Hij is heel lui, maar dat zorgt soms voor hilarische situaties.’ ‘Ze is af en toe wat egoïstisch, maar dat komt doordat ze vroeger nogal liefdeloos is opgevoed.’ ‘Hij praat niet makkelijk over zijn gevoel, maar hij laat zijn liefde op een andere manier zien.’
De ongelukkige partners nuanceerden hun klachten niet. Die zagen of benoemden alleen de schaduwkant. ‘Hij is lui.’ ‘Ze is negatief.’ Als je niet ziet wat er wel leuk is aan de ander, is het makkelijk om diegene van alles te verwijten. Zoals gezegd: ons brein ziet eerder wat er niet deugt dan wat er klopt. Van die ongelijkheid moeten we af zien te komen, als we tenminste gelukkiger willen worden. Je zou bijvoorbeeld dagelijks drie keer twintig seconden kunnen stilstaan bij een aspect uit je huidige leven waarvoor je dankbaar bent. De mensen die dat omwille van de wetenschap probeerden blekensignificant gelukkiger dan de mensen die dat niet deden. In alle aspecten van hun leven.

Investeer in vriendschappen of een gemeenschap – ‘Mensen zijn eerder een groepsdier dan een partnerdier’, schreef sociaal-psycholoog Beatrijs Ritsema. Ze heeft gelijk. Vaak missen mensen vaak niet per se de liefdesrelatie, maar de verbondenheid met een hechte gemeenschap. Staar je niet blind op een relatie, investeer in bevredigende en duurzame vriendschappen. De moderne mens verwacht van een partner wat hij vroeger van een heel dorp zou verwachten: saamhorigheid, een veilige toekomst, troost, mysterie, spiritualiteit, vriendschap, wijsheid, ziekenzorg, inspiratie en goede seks. Mensen zijn gemaakt om hun lot met anderen te verbinden: zelfs baby’s beginnen na ongeveer een jaar spontaan sociaal gedrag te vertonen door hun speeltjes en afgekloven tarwekoekjes met anderen te delen. Als we de harmonie in onze belangrijkste relaties schaden, dan betalen we daarvoor een hoge prijs. Conflict en strijd blijken een van de weinige situaties die nooit wennen, en ze maken mensen structureel ongelukkiger en gestrester. Ook zijn er tal van studies die laten zien hoe vrijwilligerswerk, vrijgevigheid en altruïstisch gedrag bijdragen aan geluk, zelfvertrouwen en geestelijke gezondheid. Dat onderzoek laat ook zien dat mensen die geven gelukkiger zijn dan de mensen die nemen. Vooral jonge mensen, gestimuleerd door de illusie van maakbaarheid zien zichzelf en hun persoonlijke succes, als belangrijkste maatstaf in het universum. Dat is uiteindelijk teleurstellend, want bijna niemand in dit hele universum, inclusief je vrienden en kennissen, is uiteindelijk in jouw grootsheid geïnteresseerd. Ze hebben er meer aan dat je aardig bent en aandacht aan ze schenkt. Je hebt meer aan intimiteit en gelijkwaardigheid dan bewondering en succes.

Stop met positief denken, doe aan positieve actie – Onderzoek laat zien dat positief denken helemaal niet zo positief uitpakt. Wil je meer succes in je veranderpogingen en gelukkiger zijn? Anders doen lijdt bijna automatisch tot anders voelen en denken. Daadkracht heeft twee grote voordelen boven nadenken. 1. Je gevoel verandert er eerder door. 2. Daadkracht vergroot automatisch kansen en mogelijkheden. Ongelukkige mensen gaan ervan uit dat gelukkige, succesvolle mensen intelligenter, knapper, rijker of charmanter zijn dan zijzelf. Goed nieuws: dat klopt niet. Geluksvogels zijn alleen iets actiever. Die mazzelaars zijn geen zondagskinderen met een beter karma dan jij en ik, ze zijn vaak op het juiste moment op de juiste plek, omdat ze op meer plekken komen. Het is een kwestie van statistiek. In deel 3 ga ik daar dieper op in.

Terug naar de teleurgestelde vriend. Hoe verzuurd hij ook was, in de praktijk was hij best gelukkig wanneer de drang naar een vrouw – om welke reden ook –verdwenen was. Als hij las, sportte of voor vrienden kookte bijvoorbeeld. Dit is een belangrijk onderscheid: het was niet per se de seks of de intimiteit die noodzakelijk was om gelukkig te zijn. Het was de gejaagdheid zelf die hem belette om van zijn leven in het hier en nu te genieten en vrouwen op een normale manier te ontmoeten. Hij werd door zijn situatie uiteindelijk gedwongen zichzelf te vermaken en een alternatieve levensstijl te zoeken. In het geval van de vriend was het aanvankelijk niet een vrouw die zijn lijden verminderde, maar een hobby die hij serieus oppakte: zingen in een koor. Hij had een stem als een dijk en door het zingen was hij minder gepreoccupeerd met zijn ‘vriendinloze’ bestaan en een stuk gelukkiger. Een jaar later ontmoette hij zijn huidige vriendin, in het koor waar hij zong.

Als je als single een leuke partner krijgt of een seksueel avontuur beleeft dan kan dat opluchten en zelfvertrouwen geven. Als dat er nu even niet in zit, dan kun je helaas niets anders doen dan die status omarmen. Probeer het single-bestaan te zien als een noodzakelijke uitdaging waar je iets van kunt leren. Singles zullen hun gefrustreerde libido en momenten van eenzaamheid noodgedwongen moeten omarmen of omzetten in daden. Ze moeten erop uit om gezelligheid op te zoeken en zijn daarom vaak actiever, socialer, creatiever, beweeglijker, experimenteler en leergieriger. Inkakken is geen optie. Leuk of niet, de werkelijkheid is dat singles noodgedwongen aan zelfontwikkeling en karakterbuilding moeten doen. Volgens het CBS is het trouwens een prima tijd om single te zijn. Er zijn ongeveer drie miljoen singles in Nederland en daar komen naar verwachting de komende tien jaar nog een miljoen bij. Je bent dus niet alleen.

Meer lezen over geluk?

eKudos Nu Jij

En ze leefden nog geil en gelukkig


‘De echte ontdekkingsreis bestaat niet uit het ontdekken van nieuwe landschappen, maar in het waarnemen met nieuwe ogen.’ Marcel Proust, schrijver

‘De meesten van ons ‘s nachts opgewonden raken door precies die dingen waar we overdag tegen demonstreren. De erotische geest is niet politiek correct.’ Esther Perel, relatietherapeut

Inmiddels de liefde van je leven gevonden? Iemand die nagenoeg perfect in jouw leven past? Van harte gefeliciteerd. Toch zul je merken hoe lastig het is tevreden te blijven. De grootste nachtmerrie van romantici is in een relatie belanden die je kunt reduceren tot samen eten en afwassen, De Wereld Draait Door kijken en eens in de maand een seksuele ontlading op zondagochtend. Dit is eigenlijk al heel wat, maar niet bepaald enerverend of begerenswaardig. Is deze implosie van romantiek en lust onvermijdelijk? De wereldbefaamde relatietherapeut Esther Perel maakte het haar wetenschappelijke missie om het geheim van een langdurig, erotisch samenzijn te ontrafelen. Het verontrustte haar dat stellen overal ter wereld verzuchtend concludeerden dat hun seksuele en romantische verlangens naar elkaar waren afgenomen. ‘Vooral wanneer er kinderen in het spel zijn.’ Met haar onderzoeken hoopte ze meer inzicht te krijgen in twee vragen: waarom precies is het zo lastig te blijven verlangen naar je partner? En wat maakt romantisch en seksueel verlangen duurzaam?

Wat het lastig maakt is dat een lange relatie vraagt om de succesvolle verzoening van twee fundamenteel verschillende menselijke drijfveren. De hang naar een veilige connectie en het verlangen naar groei, spanning en avontuur. Er bestaat wereldwijde consensus dat dit onmogelijk is en dat je het gewoon niet moet verwachten: ofwel je hebt de spanning van een affaire zonder de veiligheid en intimiteit van een lange relatie, ofwel je hebt een partner die je door en door vertrouwt, zonder de lust en spanning. Veel partners zitten klem tussen hechting aan het bekende en de zucht naar het onbekende. Liefde is kalm, harmonieus, duurzaam en veilig. Begeerte is onrustig, ambitieus, kortstondig en gevaarlijk. In een relatie willen we de geliefde liefst bezitten. We willen de ander door en door kennen, de gevoelsmatige afstand zo klein mogelijk houden en alle spanningen neutraliseren. We willen dat de partner ons thuis is. Om te hunkeren daarentegen – seksueel of romantisch – is juist afstand en onvoorspelbaarheid nodig: als we de uitkomst kunnen voorspellen interesseert ons de uitkomst niet. Hoe kun je nieuwsgierig en opgewonden raken zijn als het resultaat vaststaat. Dan houdt het op een avontuur te zijn. Om naar iets te kunnen verlangen, moeten we een (gevoelsmatige) afstand kunnen overbruggen. Perel wilde praktische antwoorden en vroeg koppels (uit meer dan twintig landen) wanneer ze zich het meest tot elkaar aangetrokken voelden? Drie antwoorden bleven terugkomen:

1.‘Ik voel me het meest aangetrokken als mijn partner weg is én als we weer bij elkaar komen.’ Logisch, een geografische scheiding tussen partners, geeft ze de kans elkaar te missen. Alleen daarom is het goed af en toe alleen op pad te gaan en met een andere energie en een nieuw verhaal terug te komen. Hierom werken latrelaties voor sommige stellen beter dan samenhokken. Ik ken genoeg romantisch gelinkte huisgenoten die experimenteren met vakantiehuisjes, caravans en aparte vakanties. Ik ken ook een reislustig stel waarvan elke partner jaarlijks een paar maanden hun eigen gang gaat. Meestal komen ze elkaar tegen het einde van hun reizen ergens op deze aardkloot tegen. Voor hun werkt het.

2. Het tweede antwoord vond Perel interessanter. ‘Ik ben het meest aangetrokken als mijn partner in zijn element is.’ Als die iets doet waarvoor hij/zij een passie heeft of leuk interacteert met anderen. Dit antwoord zegt iets zegt over de kwaliteit van de afstand die nodig is om verlangen op te wekken. Ga te dicht op iemand staan en je ziet en voelt niets, sta te ver uit elkaar, en hetzelfde gebeurt. Er is emotioneel gezien blijkbaar een ideale afstand dat verlangen kan aanwakkeren. Perel: ‘In die ruimte tussen jou en de ander ligt het erotische élan.’ Als je naar je partner kijkt vanaf een comfortabele afstand, waardoor je partner zowel vertrouwd als een beetje mysterieus wordt, creëert dat positieve spanning. Zo wordt een vriendin van mij telkens weer opnieuw een beetje verliefd op haar vriend, en een tikkeltje jaloers, wanneer ze hem op feestjes geanimeerd met andere vrouwen ziet praten. Ze zijn al vijftien jaar samen, maar dan ziet ze hem weer even zoals vroeger. Een andere vriend gaat om diezelfde reden regelmatig naar de muzikale optredens van zijn partner.

3. ‘Ik ben het meest aangetrokken als ik door mijn partner verrast wordt, als we samen een nieuwe situatie beleven.’ Dit antwoord gaat over het samen ervaren van iets nieuws, zoals een reis, tangocursus of zelfs een relatietherapie, waardoor zowel jij als je partner een nieuw aspect van elkaar kunnen ontdekken en om elkaar kunnen lachen. Onbekende situaties, samen uit de comfortzone gaan, zorgt voor een bepaalde mate van onvoorspelbaarheid die de relatie een nieuwe impuls kan geven.

Om als stel succesvol tussen liefde en spanning te laveren zijn goede gewoontes, flexibiliteit en offers nodig. Hieronder wat adviezen die het vuur van een liefdesrelatie laten smeulen en af en toe hoog doen oplaaien.

Vier jullie individualiteit – Een belangrijke oorzaak dat partners het verlangen naar elkaar verstikken is dat zij elkaars onafhankelijkheid en individualiteit als bedreiging voor de relatie zien. Onafhankelijkheid is juist zuurstof voor de relatie. Of in de woorden van Perel: ‘Vuur heeft lucht nodig.’ Partners die uit onzekerheid proberen de vrijheid van hun partner in te perken, maken het elkaar en zichzelf lastig. Perel geeft een moeder-kind-analogie. Zelfs een kind dat zielsgelukkig en geborgen in de moederschoot ligt, krijgt vroeg of laat het verlangen om de wereld te ontdekken. Een kind dat er op uit trekt, kan grofweg twee verschillende boodschappen meekrijgen. De eerste moeder zegt: ‘Ga maar kind, de wereld is een magische plek. Er valt ontzettend veel te ontdekken. En als je terugkomt ben ik er voor je.’ Dit stimuleert het kind om zich, zonder onnodige angst, in de wereld te begeven. Het kind voelt zich dan zowel verbonden als afgescheiden. Hij durft alleen op pad te gaan, zonder zich eenzaam te voelen en kan zich laten leiden door zijn eigen fantasie en intuïtie, en daarvan leren, wetende dat er altijd iemand is als hij terugkomt. Een angstige moeder zal een heel andere boodschap meegeven: ‘Kind, ik maak me zorgen, want jij bent alles voor me. Wat is er nou zo interessant daarbuiten? Hebben wij samen niet alles wat we nodig hebben?’ In plaats van het kind te helpen tegenstrijdige verlangens naar avontuur en geborgenheid te omarmen, wordt het kind nu gedwongen een keuze te maken. Het kind zal een deel van zichzelf ontkennen om het andere niet te verliezen. Als het kind wat angstig is, zal het zijn vrijheid opgeven om te voorkomen dat het verbondenheid met moeders verliest. Een meer rebels kind zal zijn ontdekkingsdrang niet kunnen weerstaan, maar als het kind eenmaal op pad is, zal dit kind gevoelsmatig nooit helemaal weg zijn, omdat het bezig blijft is met de nadelige gevolgen van zijn trektocht. Zo’n kind komt in een tweestrijd en leert liefde gelijkschakelen met schuldgevoel, spijt en angst. De tweede categorie kinderen ontdekt niet hoe ze zelfstandig kunnen spelen en op hun eigen intuïtie kunnen vertrouwen. Ze leren niet dat het fijn is om hun moeder gelukkig te willen maken, ze leren vooral bang te zijn om hun moeder ongelukkig te maken. Uiteraard is dit inzicht te vertalen naar volwassen relaties. Elk stel staat af en toe voor deze keuze: wil je een relatie gebaseerd op liefde en vertrouwen of één gebaseerd op schudgevoel en controle? Als ik het zo formuleer, klinkt het als een strikvraag, maar elke relatie zit vol met dit soort keuzemomenten: laat ik haar met vriendinnen op vakantie gaan of steek ik daar een stokje voor? Steun ik hem in dit tijdelijke project of eis ik dat hij meer tijd aan mij besteedt? Het is goed om daar een evenwicht in te vinden. Het cliché is waar: je kunt pas van een ander houden als je daar allebei voldoende ruimte en vrijheid voor hebt. Elkaar loslaten – binnen een voor jullie acceptabele bandbreedte – is noodzakelijk voor de passie.

Projecteer eigen onzekerheden niet op een partner – ‘Hartstocht is soms de wanhoop over de afwezigheid daarvan.’ Ik vind dit citaat van Harry Mulisch een mooi voorbeeld van hoe je een negatief gevoel op een positieve manier framet. Neem jaloezie. Een beetje jaloezie is prachtig: het is een magnetische en erotiserende kracht die je alert houdt en maakt dat jullie bij elkaar willen blijven. Het zorgt voor een gevoel van exclusiviteit en versterkt erotische gevoelens. In relaties waarbij alle jaloezie ontbreekt, ontbreekt vaak ook seksuele aantrekkingskracht. Jaloezie kan de relatie alleen verzuren als de jaloerse partner probeert de partner te controleren. Zie jaloezie niet als iets waar je koste wat kost vanaf doet, zie het als brandstof om je relatie spannend en erotisch te houden. Als er objectief gezien geen reden is om jouw partner níet te vertrouwen, dan moet je je afvragen hoe serieus je jouw jaloezie moet nemen. Het is goed voor de intimiteit om het er af en toe eerlijk over te hebben, maar maak het het niet jouw partners taak om jou keer op keer gerust te stellen als jij weer eens onzeker bent. Dit geldt voor alle ongemakkelijke gevoelens waarvan jouw partner wél de trigger, maar níet de belangrijkste oorzaak is. Als jij je partner vooral gebruikt om gevoelens van eenzaamheid, zelftwijfel en angst te verhullen, dan is dat een signaal dat je niet alleen je partner daarmee moet lastigvallen, maar ook met jezelf aan de slag moet. Aan je eigen karakter werken, is soms het beste wat je voor jezelf én de relatie kunt doen.

Ga samen uit jullie comfortzone Gedrag beïnvloedt je gevoel meer dan erover nadenken. Ik heb hier een heel artikel aan geweid, dus ik hou het kort. Praten wordt in elk geval vaak overschat als methode om passie of intimiteit te vergroten. Je kunt soms beter af en toe een gek avontuur beleven. Partners die samen iets enerverends doormaken blijken achteraf meer verliefd dan stelletjes die relaxt uit eten gaan. Alles wat het lichaam opwindt, helpt blijkbaar ook passie stromen. Samen uit de comfortzone gaan is goed voor de relatie. De roes van het avontuur versmelt zich met de band die je voor elkaar voelt. Bovendien wordt die band intenser omdat je elkaar moet helpen en vertrouwen. Oude romantische rolpatronen worden zo opnieuw geactiveerd.

Doe je best aantrekkelijk voor elkaar te blijven – Sommige partners denken dat officiële verkering rechten met zich meebrengt. Zoals het recht om jezelf fysiek te verwaarlozen en toch seks te krijgen. ‘Iemand moet me helemaal nemen zoals ik bent.’ zegt een luie vriend altijd. ‘Ook als je jezelf een week niet gewassen hebt?’ antwoord ik dan. Mensen die altijd maar hun luie zelf zijn, zijn niet de mensen met wie je per se in een relatie wilt zitten. Ook werken aan een gezond en fit lichaam maakt je gelukkiger en levenslustiger. Het gaat er niet om een schoonheidsideaal na te streven dat niet bij jou (of je leeftijd) past, het gaat erom dat je lekker in je vel zit en dat je je eigen lichaam accepteert, want – niet onbelangrijk – dat stimuleert je libido.

Maak tijd voor seks en fysieke intimiteit – Hoe je het ook wendt of keert, seks is datgene wat liefdesrelaties van vriendschappen onderscheidt. Hoewel genoeg partners eraan wennen om ‘seksloos’ door het leven gaan, geeft regelmatige seks en lichamelijke intimiteit de relatie glans. De hormonen en hersenstoffen die vrijkomen voeden zowel lichaam als relatie. Een belangrijke reden dat stellen steeds minder seks hebben is de macht der gewoonte. Op het moment dat seksueel verlangen minder wordt, bijvoorbeeld omdat het nieuwe ervan is, schiet het er bij veel stellen vanaf dan bij in. Vooral werkstress is een killer. Dus, doen jullie het niet meer, want: druk, kinderen, voorspelbaarheid, enzovoorts? Geen goed excuus. Bouw gezamenlijke ontspanningsmomenten waarin seks en intimiteit kunnen ontstaan. Massage-avondjes, samen in bad, een dagje sauna. Prima om de kat op het spek te binden. Het helpt ook om jullie fantasie weer te gebruiken. Waarom wilde je eerder dagelijks met je partner naar bed en een half jaar later een stuk minder? Je partner is niet veranderd, alleen jouw beeld over hem of haar. Seks wordt minder speciaal wanneer je het gevoel hebt dat het altijd mag. Logisch dat dit zo werkt, maar het verraadt ook een gebrek aan creativiteit. Dieren hebben alleen seks op het moment dat de natuur het verlangen influistert. Het is een natuurlijk instinct waarbij de erotische verbeelding geen rol speelt. De mens is het enige dier dat gedurende het hele jaar seks kan hebben, puur door de kracht van verbeelding te gebruiken. ‘Zelfbevrediging’ zo meende schrijver Theo Kars, ‘is de triomf van de gedachte over de geest.’ De mens kan seks met zichzelf hebben terwijl hij fantaseert over een ander. Voorspel, anticipatie, masturbatie, wij kunnen met alle facetten van erotiek spelen, en die zowel voeden als smoren met onze verbeeldingskracht. Als je zulke fantasieën kracht wilt bijzetten, dan is het nog beter daar als je werkelijkheid een handje helpt. Een rollenspel is misschien te veel van het goede, maar waarom niet wat experimenteren met seks. Probeer elkaar op nieuwe manieren te veroveren en laat je niet te veel weerhouden door gêne. Nog een voordeel: blijken mannen ná de seks beter in staat conflicten uit de praten.

Hou romantische relatierituelen in ere – Mensen houden van rituelen en symbolen. Die geven ons het gevoel dat we deel zijn van een groter geheel, zoals een land, vereniging of liefdesrelatie en verlenen betekenis aan de grilligheid van ons leven. Het leven zelf geeft geen betekenis aan jouw doen en laten, dat doen wij zelf met onze verhalen en rituelen. De natuur viert jouw verjaardag niet, de mensen die van je houden doen dat. Om je eraan te herinneren hoe bijzonder het is dat je er weer een jaartje bij hebt. Ook afstuderen, een voltooid werkproject of relatiebreuk zouden betekenisloos zijn als wij hier niet zelf bewust bij stilstaan. Voor het oplaaien van passie en romantiek zijn symbolische daden essentieel: alles wat jullie in het heden aan een gezamenlijk verleden bindt, versterkt het wij-gevoel. De liefde mag af en toe extra gevierd worden. Rituelen scheppen bovendien ook een mooie gelegenheid om elkaar even opnieuw het hof te maken. Koester daarom speciale dagen, tradities en routines die voor jullie relatie belangrijk zijn. De dag dat jullie samenkwamen, jullie trouwdag. Ook kleine terugkerende routines zijn belangrijk: het gesprek aan de keukentafel bij het ontbijt, koosnaampjes, een krimi kijken op zondag. Zoals Louis Couperus ooit schreef: ‘Alles wat goed is, is gewoonte.’ Rituelen zijn ook een krachtig therapeutisch hulpmiddel om drama’s en zware verliezen te verwerken. Het symbolisch inluiden van een nieuwe periode of levensfase helpt niet alleen te beseffen dat er een overgang heeft plaatsgevonden, maar het helpt je daar ook op voor te bereiden. Het verwerken van een relatiedrama, zoals vreemdgaan, heeft baat bij een symbolisch nieuw begin. Zo’n ritueel geeft het slachtoffer rechtmatige erkenning van het leed dat hem/haar is aangedaan, helpt de emotionele last verlagen en geeft de relatie een frisse start.

Gun elkaar privacy – ‘Wij hebben nul geheimen voor elkaar. We gebruiken hetzelfde emailadres en hebben een gezamenlijke bankrekening.’ Sommige partners claimen vol trots dat ze hun geliefde door en door kennen. Wat een enge illusie. Je partner is een levend (en veranderend) mens, geen voorgeprogrammeerde robot die je volledig kunt doorgronden. Je kunt niet alles met elkaar delen en je hebt ook geen recht op volledige controle over je partners digitale leven. En wat betreft de intieme privésfeer: ga er maar vanuit dat je partner, net als jij, wel eens een seksuele of romantische gedachte over een ander heeft of zaken met intimi bespreekt die jij liever niet hoort. Je hoeft ook niet alles te weten zolang het de relatie niet direct in gevaar brengt. Stellen die elkaar hun privacy gunnen, hebben volgens Perel een duurzamer en erotischer liefdesleven. Als je kunt accepteren dat je partner een eigen fantasieleven heeft, dan kan het zelfs meehelpen aan de erotische spanning tussen jullie. Het wordt alleen een dealbreaker als je partner zich stiekem suf masturbeert achter zijn laptop en jou daardoor niet meer kan bevredigen. In alle andere gevallen: gun je partner een eigen binnenwereld en laat hem/haar zelf bepalen waarvan hij/zij jou deelgenoot maakt. Eigenlijk heb je hierin sowieso geen keus. Je kunt hoogstens een relaxtere, meer vertrouwde sfeer creëren waarin je elkaar niet veroordeelt op het moment dat de ander zijn/haar intiemere gedachten en gevoelens deelt.

Koester gezond egoïsme –Woorden die beginnen met ‘ego’ worden afgedaan als negatief. Bestaat er, behalve de narcist, iemand die graag ‘egoïst’, ‘egocentrisch’ of simpelweg ‘ego’ wordt genoemd? Door die kwaaie bijklank zou je haast vergeten dat egoïsme in een relatie niet alleen gewenst, maar ook broodnodig is. Nergens wordt dat zo duidelijk als in bed. Zonder het vermogen je volledig op jezelf te concentreren en de ander te vergeten, is het lastig tot een orgasme te komen. Genieten is nou eenmaal een egocentrische bezigheid, zelfs als je het samen doet. Dat is de paradox van goede seks: door zonder schroom te nemen, wordt het een stuk makkelijker om daarna zonder voorbehoud te geven. Je kunt niet opgewonden raken, laat staan een orgasme krijgen, als je teveel tijd in het lichaam en hoofd van de ander probeert te blijven. Je moet je op je eigen genot kunnen focussen. Je mag een partner best objectiveren als dat jou geil maakt. Een gezonde dosis egoïsme, helpt een gezond evenwicht te bewaren. Relaties waarin beide partners ook hun eigen dingen kunnen blijven doen, houden langer stand. Zo’n relatie vraagt minder offers. Zoek samen de grenzen op van wat jullie hierin acceptabel vinden en wees niet bang het daar eerlijk over te hebben. Als jullie allebei maar het gevoel houden dat het grote plaatje in balans is. Individuele dagen, aparte vakanties, seks buiten de relatie: alles is te bespreken. Dit evenwicht hoeft niet half-half te zijn. Sommige mensen vinden geven nou eenmaal leuker dan nemen. En gezegend zijn zij, want deze mensen blijken vaak iets gelukkiger te zijn.

Een gezonde dosis egoïsme maakt trouwens ook dat je eerder in een voor jou gezonde relatie belandt. Als conflictvermijder die veel ruimte en onafhankelijkheid nodig heeft, heb ik een paar klem gezeten in relaties waarin ik mij een totale egoïst voelde. Dat werd mij ook vaak verweten. Hoeveel ik ook van haar hield, het lukte me niet leuk mee te doen, Shoppen, weekendjes welness, samen op de bank. Deze relaties eindigden soms in een spervuur van verwijten totdat een van ons de stekker eruit trok. Pas toen ik die behoeften minder krampachtig verstopte – iets wat ik voorheen te egoïstisch zou vinden – werd het eerder duidelijk of een relatie kan werken. In de praktijk is dat voor mij met een vrouw die voldoende op mij lijkt en mijn ‘egoïstische’ drang om af en toe op mezelf te zijn gewoon begrijpt. Als partners zich continu inhouden om elkaar niet te kwetsen, zit er iets niet goed. Je-egoïstische-zelf kunnen zijn, is een goede graadmeter om te bepalen of je in de juiste relatie zit. En wanneer dat zo is voelen egoïstische trekjes misschien niet als egoïsme, maar als gelijkwaardigheid. En met de juiste partner word je misschien zelfs een gever.

Communiceer over wat jullie bezighoudt – Conflicten en lastige gesprekken zijn nodig om uit te praten wat je stoort aan elkaar. Ga je die uit de weg, dan ondermijn je niet alleen het vertrouwen en de intimiteit, maar ook het verlangen om moeite voor elkaar te doen. Niets doodt romantiek meer dan vanzelfsprekendheid. Het delen en samen onderzoeken wat jullie bezighoudt, benadrukt het feit dat jullie behalve een stelletje ook individuen zijn. Individuen met eigen innerlijke werelden, eigen ontwikkeling en eigen verlangens. Het besef dat je partner niet vanzelfsprekend is, en dat je die kunt verliezen is behalve realistisch, ook een prima drijfveer om je best voor elkaar te doen. Stellen die uit angst de ander te kwetsen heel voorzichtig met elkaar omgaan en weinig delen, hebben weinig last van conflicten, maar verliezen zowel hun band met elkaar als de motivatie om die band te koesteren en goed te houden.

eKudos Nu Jij

Eerste hulp bij liefdesverdriet


Liefdesverdriet trekt in het brein dezelfde sporen als griep, depressies en verslaving. Je wordt er dus echt ziek van. En het kan zelfs zo’n pijn doen dat je liever sterft. Goed om daar niet aan toe te geven, want de pijn zakt vanzelf. Uit onderzoek bleek dat mensen met liefdesverdriet verwachtten dat ze tenminste drie maanden in zak en as zouden zitten, maar tegen die tijd bleek de meerderheid alweer te genieten van het leven. Als je in staat bent je lichaam te verzorgen en jezelf niet helemaal uit het (sociale) leven terugtrekt, komt er een moment waarop die rauwe pijn uit je lichaam wegtrekt. Rouw hoeft ook niet per se op therapeutisch verantwoorde manier verwerkt te worden: de pijn moet gewoon gevoeld worden, niet geanalyseerd. Er zijn geen shortcuts. Sterker nog: het willen vermijden van die pijn en het zoeken naar een oplossing, is juist wat die pijn in stand houdt. Dat is ook de grote paradox van zelfhulp en therapie. Therapie kan, net als een goed boek of fles drank tijdelijke verlichting geven, maar het is nooit een oplossing voor zielenpijn. De tijd doet het echte werk, maar er zijn een aantal activiteiten die het genezingsproces kunnen versnellen.

Kick cold turkey af – Alles wat je aan hem of haar herinnert, wakkert het verlangen alleen maar aan. En dat doet geeft fysieke pijn. Berg dus alle foto’s en andere spullen op uit het zicht. Vermijd plekken waar hij of zij vaak komt of waar jullie samen vaak naartoe gingen. En voorlopig zeker niet bellen, mailen of langsgaan.
Zorg goed voor je lichaam – Duursport, zoals hardlopen, hebben een bewezen positief effect op neerslachtigheid: de endorfinen die je daarbij aanmaakt, verminderen sombere gevoelens. En kies voor troosteten: koolhydraatrijk voedsel stimuleert de aanmaak van de neurotransmitter serotonine, belangrijk voor een gevoel van zelfvertrouwen en ontspanning. Hetzelfde effect, maar dan gezonder, bereikt voedsel dat veel tryptofaan bevat, zoals bananen, bruine rijst, kwark en noten.

Schrijf het van je af – Amerikaanse onderzoekers vroegen proefpersonen met een gebroken hart om drie dagen achter elkaar een kwartier tot een half uur te schrijven over de goede kanten van hun relatiebreuk. Vergeleken met groepen die over de neutrale of de negatieve gevolgen schreven, rapporteerde deze groep meer positieve gevoelens.

Ga erop uit, zie mensen – Blijf niet te lang hangen in je verdriet, waarschuwt liefdesantropoloog Helen Fisher, daardoor keldert het niveau van de gelukkig makende neurotransmitter dopamine. Juist door vrienden op te zoeken en nieuwe ervaringen op te doen, stijgt het dopamineniveau weer, waardoor je meer energie en plezier ervaart.

Sta open voor een affaire – Mocht je er op een gegeven moment weer voor open staan en in de gelegenheid zijn: tijdens een knuffel- of vrijpartij maakt je lichaam de hormonen oxytocine en vasopressine aan, waardoor je je gelukkiger voelt. Een nieuwe vlam leidt ook af van negatieve gevoelens over de verbroken relatie.

eKudos Nu Jij

Hoe weet je dat iemand niet into you is?


Uit onderzoek blijkt dat de boodschap van een boek net zo goed blijft hangen als je de samenvatting leest. Kort is goed! Dat bespaart iedereen tijd en moeite. De lezers, de auteur, de uitgever, de mensen van de papierfabriek, de boomkappers, de bomen. Ik heb me altijd al afgevraagd waarom zelfhulpboeken over beperkte thema’s soms meer dan tweehonderd pagina’s moeten beslaan. Neem de bestseller He is just not that into you. Hoeveel woorden moet het boek bevatten om een vrouw duidelijk te maken wanneer een man niet wil? Ik denk dat je het in een a4’tje ook kwijt kunt. Ik denk dat de meeste vrouwen prima aanvoelen wanneer de liefde van een man iets te voorwaardelijk is. Laat ons – om ook dit boek niet nodeloos te vullen – nu maar naar de kern gaan. Uit pure rechtschapenheid (en lichte jaloezie) geef ik hier de essentie weg van een boek dat het schrijversduo Liz Tuccillo & Greg Behrendt in een klap multimiljonair heeft gemaakt. Ik moet bekennen dat ik het boek écht gelezen heb. In sneltreinvaart, dat wel, maar daar is het boek op gemaakt, met veel kaderteksten en citaten. Na het gelezen te hebben kan ik volmondig beamen dat de luttele zinnen op de achterflap van het boek prima volstaan als vervanging voor het lezen van het hele boek. Wat zegt de achterflap?

‘Mannen zijn niet gecompliceerd, al willen zij je soms anders laten denken. En er zijn geen onduidelijke boodschappen. De waarheid zou kunnen zijn dat hij niet into you is.’

Hij is niet into you wanneer hij…
– niet van de woorden ‘relatie’ en ‘vriendje’ houdt;
– je niet mee uitvraagt;
– te druk is om de telefoon op te pakken.’

Vind je de achterflaptekst toch te karig? Hier dan de (iets ingekorte, maar waarheidsgetrouwe) inhoudsopgave, plus uitleg: Hij is niet zo into you als hij je níet belt, uitvraagt of date; alléén belt als ie dronken is; geen seks met jou wil, maar wel met een ander; níet wil trouwen; het heeft uitgemaakt; zomaar is verdwenen uit je leven en/of getrouwd is In de hoofdstukken leggen ze vervolgens uit waarom het geen goed idee is om te hopen op een leuke relatie met iemand die geen seks met je wil, jou niet opbelt, enzovoorts. Het is zonde om je tijd te verspillen aan een ambivalente man wanneer je op meer hoopt. Als je niet van lezen houdt kun je trouwens ook de film zien. Als je niet van films houdt kun je het die eikel ook op de man af vragen.

eKudos Nu Jij

Wat speltheorie ons over online daten leert

Stel je voor: er is een vrijgezellenfeestje aan de gang met tien leuke, knappe vrouwen en precies evenveel leuke, knappe mannen. Al deze droommensen hebben het uiterlijk van een fotomodel, de gezondheid van een triatlon-atleet, en zijn bovendien grappig, intelligent, oprecht en charmant. Alle aanwezigen willen een serieuze relatie. Wat kan er misgaan?

Nou, van alles. Er is alvast één man die net iets meer aandacht krijgt dan de rest omdat hij met zijn prachtige stem heeft meegedaan aan The Voice. Alle vrouwen vinden alleen daarom het meest interessant. Dat hoeft geen dealbreker te zijn, maar als alle vrouwen het zelfvertrouwen hebben om achter The Voice aan te gaan, kan dit voor de groep als geheel behoorlijk negatief uitpakken. Ervan uitgaande dat de andere mannen ervoor passen een tweede keus willen zijn, is het gevolg dat slechts één vrouw iets met The Voice krijgt en de rest, achttien mannen en vrouwen in totaal, bot vangt. Als The Voice al een vrouw ziet zitten, anders gaat íedereen eenzaam naar huis. Dit is wat speltheorie ons voorspelt: een tak van wiskunde die beslissingsstrategieën van mensen analyseert. Dit voorbeeld laat zien dat er soms een conflict is tussen het najagen van individuele ambitie (‘Ik wil de Voice!) en het welzijn van de hele groep. Als elke vrouw haar hart volgt is dat voor het eindresultaat niet gunstig. Wiskundig gezien is het voor elke vrouw afzonderlijk juist een veel betere strategie om haar eerste impuls te negeren en achter één van de andere mannen te gaan. Dan is de kans dat iedereen een partner krijgt het grootst. De vrouwen verspelen dan wel eerder hun kans op de hoofdprijs, maar de kans om met the Voice aan te pappen was sowieso klein, één op tien. En die kans is nog steeds zo groot als ze allemaal achter een van de andere mannen achterna gaan. Nu heeft iedere vrouw tenminste een man voor zichzelf.

Zouden de vrouwen een andere liefdesstrategie kiezen als ze voor het feestje een lesje speltheorie hadden gekregen? Misschien wel. Ons imaginaire feestje is in het echt natuurlijk ondenkbaar (aangezien individuen een unieke smaak hebben en in aantrekkelijkheid en zelfvertrouwen verschillen) maar toch is dit voorbeeld een ruwe schets van de moderne liefdesmarkt. Vooral op datingsites wordt dit duidelijk. Een datingsite heeft veel weg van een eindeloze catalogus waar je elke dag opnieuw op zoek kunt naar de ideale droompartner. De meeste droompartner gaan aan je voorbij omdat ze al bezet zijn en jou afwijzen, maar elke dag zijn er nieuwe kansen.

In de praktijk ontstaat hierdoor een soort hiërarchie waarbij vooral een aantal hoogopgeleide mannen heel populair zijn, heel veel keus hebben en zich daardoor niet snel zullen binden. Populaire mensen zullen nog langer wachten op dé hoofdprijs. Je hoort single vrouwen vaak zeggen: ‘Waar zijn nou die écht leuke mannen?’ Nou, die zijn er op zich wel, maar ze zien die mannen staan als zij naar die schaarse hoofdprijs blijven zoeken.

Als datingsite-eigenaar zeg ik eerlijk: het is voor sommige mensen goed om niet al je eieren in een digitaal mandje te stoppen. De kans dat je je geliefde ergens op een geïsoleerde uithoek of marginaal sportclubje is misschien wel groter. Daar leren mensen elkaar op natuurlijke manier kennen en geven ze elkaar eerder een echte kans.

De liefde is er heus: maar blijf niet hardnekkig op plekken zoeken waar jij niet wordt gezien.

eKudos Nu Jij

De catch-22 van de liefde: ‘Wees geïnteresseerd in mij!’


Ik heb in mijn jeugd maar één persoon ontmoet van wie de herinnering mij nog altijd buikkramp geeft. Ik zeg niet wie, maar ik zat ooit alleen met deze gruwel van een schoonmoeder aan de ontbijttafel. ‘Zeg, val jij niet eigenlijk niet gewoon op mannen?’ zei ze toen zonder duidelijke aanleiding. Ik had moeten zeggen: ‘Nee, we hebben vanochtend nog seks gehad en het condoom in de vuilnisbak is het bewijs.’ Daarmee was hopelijk de kous af geweest. In plaats daarvan reageerde ik verbaasd en lafjes met: ‘Nee hoor, maakt u zich maar geen zorgen. Ik val op vrouwen.’ Het is toch je schoonmoeder.

‘Tja,’ ging ze verder, ‘je bent toch wat androgyn met je halflange haar. En ik zie jullie nooit zoenen.’ Die vrouw noemde mij niet alleen een oplichter, ze vond ook mijn surfkapsel ‘gay’.* Het werd vermoeiend. Ik probeerde mijn ‘schuld’ te ontkennen, maar had net zo goed niks kunnen zeggen. ‘Je hoort vaker dat mensen die zó zijn dát ontkennen.’ Krankzinnig, was het. Deze idioot dacht mijn seksualiteit beter te kennen dan ik en mijn vriendin tezamen. Zelfs mijn ontkenning werd vertaald als het bewijs van haar visie. Dit is een catch-22.

De catch-22 is een paradoxale situatie waarin het onmogelijk is om de gewenste uitkomst te bereiken wat je ook doet. Zowel ‘bekennen’ als ‘ontkennen’ is leidt tot dezelfde uitkomst. De catch-22 is vernoemd naar het gelijknamige boek van Joseph Heller. In dit verhaal is Yossarian een gevechtspiloot die tijdens een gevaarlijke oorlog onder zijn verplichtingen probeert uit te komen. Hij wil niet sterven in een oorlog waarmee hij het sowieso oneens is en zijn enige hoop is om zich door de arts krankzinnig – en daarmee ongeschikt – te laten verklaren. Zijn arts vindt het juist heel verstandig van Yossarian zich gek wil laten verklaren om onder de oorlog uit te komen: hij ziet dat juist als bewijs dat Yossarian geestelijk prima in orde is. Yossarian moet dus gewoon aan de volgende gevechtsmissie meedoen.

Van dit soort catch-22-situaties hebben wij bij tijd en wijle allemaal last. Een paar voorbeelden:

Als nieuweling solliciteren in sommige werkvelden is een catch-22 omdat je pas wordt aangenomen als je werkervaring hebt. Je hebt dan eerst dat werk nodig om die werkervaring op te doen. Nog zo’n gekmaker: Stel dat jouw partner van jou eist dat je vaker initiatief toont of tegengas geeft. Dat hoor je vaak bij stellen. Op commando initiatief vertonen en tegengas geven doen is juist gehoorzaam zijn aan je partner. Het is onmogelijke opdracht. Het maakt je niet tot een leuke, vrije, spontane partner, het maakt je tot slaaf. En mocht je toch met frisse moed aan de wens van je partner willen voldoen, dan zou je partner waarschijnlijk (terecht) zeggen: ‘Je vraagt me zeker alleen naar de film, omdat je denkt dat ík dat leuk vind, je moet het wel zélf leuk vinden.’ Wat je op zo’n moment ook doet: het is eigenlijk nooit goed. Deze catch-22 wordt binnen de relatietherapie ook wel eens de ‘doe spontaan’-paradox genoemd. In relatietherapie komen regelmatig partners die hierin klem zitten. Vaak wordt van de ander verwacht dat die iets doet én dat nog leuk vindt ook.

‘Je zou meer uit jezelf moeten vertellen.’
‘Waarom lach je niet, het is een supermooie dag en jij kijkt sip.’
‘Waarom ben je niet geïnteresseerd in mijn leven?’
‘Je mag wel wat meer initiatief tonen, alles gaat van mij uit.’
‘Ik wil dat je vaker belt, maar dat moet je dan zelf wel willen.’
‘Je moet mij gewoon wat vaker tegenspreken: je doet zo slap.’

Deze (niet als zodanig herkenbare) commando’s’ werken verlammend en hebben juist het tegenovergestelde tot gevolg. De ander zal zich gedwongen voelen om op bevel initiatief te tonen, de partner tegen te spreken of interesse te tonen. Dat is onmogelijk en vaak zorgt het voor een vicieuze cirkel waarin het tegenovergestelde gebeurt: de ander zal zich eerder terugtrekken of ergeren (waardoor de andere partner nog meer commando’s afvuurt, enzovoorts). Het is beter deze paradox helemaal achterwege te laten en de ander op een meer indirecte manier te stimuleren: door een leuke vraag te stellen, iets voor hem/haar te doen, glimlachen enzovoorts. De kans dat daardoor die leuke, geïnteresseerde sfeer alsnog ontstaat wordt dan een stuk groter.

Zit je in een catch-22? Je hoeft het alleen maar te herkennen, zodat je eruit kunt stappen.

* Hopelijk onnodig te zeggen, maar ik heb geen moeite met homoseksualiteit. Ik had er moeite mee dat mijn schoonmoeder deed alsof ze mij beter kende dan ik mezelf.

eKudos Nu Jij

Liefde: de sprookjes voorbij


Het is winter, de feestdagen naderen, de mensen zoeken een partner en willen met kerst onder de pannen zijn. Of toch niet? Renzo Verwer, auteur van het zojuist verschenen boek Liefde voor beginners, pleit voor een erkenning van eenzaamheid en voor het zoeken naar een partner.

Gastbijdrage door Renzo Verwer

Bijna een kwart van de relaties in Nederland start inmiddels via internet. Een derde van de 2,7 miljoen alleenstaanden zit op een datingsite of –app. Tinder heeft computerdating zelfs hip gemaakt, zo luidt het verhaal. Aan de ene kant horen we dan vaak dat ‘het taboe op internetdaten verdwenen is’. ‘Iedereen zit toch op Tinder en je kunt makkelijk een partner of eenmalige seks scoren?’. Nee dus. Ook Tinder en Relatieplanet zijn liefdesmarkten en daar houden vrouwen hun seksualiteit schaars, en heersen onhandigheid en radeloosheid over de eigen waarde.

Aan de andere kant is er een groot taboe op internetdating – en dat lijkt sterker dan het hippe imago. Zo is er vaak in profielen te lezen: ‘Eigenlijk vind ik dit niets’, ‘ik wil niet zoeken, maar gevonden worden’, ‘ik ben hier om rond te kijken’. Ook in verdere contacten hoor je vaak: ‘Ik doe dit voor de grap, ben niet op zoek.’ Zo schreef journaliste/romanticus Suzanne Rethans onlangs in LINDA over een Tinderdate: ‘Ik vond het vreselijk ongemakkelijk, alsof je op sollicitatiegesprek gaat met als inzet je waardigheid die er niet is, want anders zat je hier niet.’

Online daten wordt in sommige kringen nogal eens geassocieerd met mislukking. Als een laatste strohalm voor mensen die het face-to-face niet redden of als makkelijk middel voor mensen die onzuivere bedoelingen hebben. Onzin, weten onderzoekers. Internetdaters hebben gek genoeg juist meer zelfvertrouwen, weinig datingangst en zijn iets socialer’, zo beweert psycholoog Marcelino Lopez ergens op dit blog.

Liefdesverhalen
Ondanks dat deze samenleving bol staat van de liefdesverhalen heerst er kennelijk een groot taboe om te erkennen dat je een relatie wilt. Die wens strookt namelijk niet met het beeld van een onafhankelijk en zelfredzaam individu. Dat is vreemd, want op vrijwel elk gebied wordt zoeken aangemoedigd. Stel dat je een DVD-speler wilt kopen en afwacht tot iemand op straat er één aan je geeft – dat geldt als dom. Stel je dat je werk wilt en slechts kijkt naar wie je toevallig tegenkomt, dan word je als een uitvreter gezien. Verwacht wordt dat je je uiterste best doet! Bij veel zaken is dus de norm dat je niet moet wachten. Het leven is maakbaar, je moet er wat voor doen, je laten opleiden, iets ondernemen. Maar een relatie verkrijgen, dat zou dan vanzelf moeten gaan?

Waarom toch dit idee? De Nederlandse filosoof/natuurkundige C.W. Rietdijk voorspelde in 1959 dating via computers en pleitte toen voor een rationele partnermarkt. Rietdijk, anno 2017: ‘Het is gebruikelijk dat deelnemers aan dating-services zich indekken tegen de mogelijkheid van slechte resultaten door de hele onderneming als een spel voor te stellen. Weinigen geven toe expliciet op zoek te zijn. Men draagt verantwoordelijkheid en risico zo over aan de voorzienigheid of het lot, door ‘de toevallige ontmoeting’ en onopzettelijkheid voorop te stellen. Zó kan men keuzen, verantwoordelijkheden en risico’s delegeren naar iets groters.’

Waar! In deze samenleving die weinig grenservaringen meer kent, die weinigen echt uitdaagt …die goddeloos zijn, willen mensen toch iets goddelijks ervaren. Ze zoeken dat hogere in de liefde en hangen daarbij het sprookjesidee van liefde aan. De romantische comedy’s en fantasieën zijn niet voor niets populair.Maar mensen ontzeggen zichzelf veel door niet actief te zoeken. Zet dus de sprookjes opzij, en hou de zaken in eigen hand. Als we eerlijk zijn: alleen de heel rijken (mannen) en heel aantrekkelijken (vrouwen) onder ons kunnen afwachten. Dus: zoek!

Liefde voor beginners verscheen bij uitgeverij De Blauwe Tijger en is verkrijgbaar bij de bekende verkooppunten: uw boekhandel en de uitgever.

Renzo Verwer heeft een blog waarop hij regelmatig schrijft.

Wil je op zoek? Klik hier om verschillende datingsites met elkaar te vergelijken of kijk eens op onze gratis datingsite Relatieklik.

eKudos Nu Jij

Waarin ‘lillekerds’ aantrekkelijk kunnen zijn

We kunnen er niet omheen: de wereld is onrechtvaardig. Hoewel je je leven op heel wat manieren kunt verpesten, hebben mooie mensen alvast een voorsprong in bijna alles wat ze doen. Vanaf de wieg worden mooie baby’s met meer zorg en aandacht behandeld. Zonder dat ze iets doen worden fraaie mensen eerder opgemerkt, krijgen ze sneller het voordeel van de twijfel en worden ze positiever beoordeeld, ook op gebieden die niets met uiterlijk te maken heeft. Ze worden intelligenter, betrouwbaarder, gezonder geacht. Ze worden eerder vergeven, verkopen meer, hebben vaker seks, komen eerder op prominente plekken en krijgen zelfs lagere straffen als ze misdaden begaan. Als dat niet goed is voor je zelfvertrouwen dan weet ik het niet. Uiterlijk doet er toe en niet voor niets wijten veel mensen een ongelukkig liefdes- en seksleven aan hun fysieke onvolkomenheden.

Wat wij over het algemeen mooie mensen vinden, wordt bepaald door een vrij simpele, evolutionair bepaalde regel. Stel dat je alle mannen en vrouwen op de wereld in een blender zou stoppen om daar de perfecte gemiddelde man en vrouw van te maken: ziedaar de ‘homo estheticus perfectus.’ We houden van bijzonderheden, een uitstekende tand, een aparte neus of een licht omhooggetrokken mondhoek, maar dan het liefst bij mensen die verder vrij gemiddeld en symmetrisch zijn. Dat zijn over het algemeen ook gezonde mensen met een goed immuunsysteem. Een ‘gezond’ uiterlijk is een eerste signaal dat je gezonde kindjes kunt verwachten. Onze hersenen zijn daarom geprogrammeerd om die ‘middelmatigheid’ snel op te merken. Hoe snel? Knipper met je ogen en je weet het, in dertien milliseconden. Dat blijkt althans uit onderzoek waarin proefpersonen naar foto’s van knappe en minder knappe mensen keken, zo kort dat ze de foto’s niet eens bewust konden zien. Toen hun daarna gevraagd werd hoe aantrekkelijk de mensen op de foto’s waren, hadden ze het idee maar wat te gokken. Wonderlijk genoeg waren hun antwoorden heel betrouwbaar.

Als je niet kunt leunen op een fraai uiterlijk, staat je een uitdaging te wachten: je persoonlijkheid en vaardigheden worden dan extra belangrijk. Je komt minder snel weg met gebakken lucht. Het zal voor de ‘lelijkerd’ misschien een schrale troost zijn, maar als je het niet moet hebben van je buitenkant, biedt dat bijvoorbeeld de mogelijkheid om je karakter te werken en te zoeken naar universele waarden die minder tijdgebonden zijn. Het geeft veel vrijheid wanneer dat lukt. Over het algemeen dwingt dat je tot het ontwikkelen en fijn slijpen van andere talenten en strategieën, inclusief die in het verleidingsspel. In een volgend blog ga ik daar dieper op in. Met wetenschappelijk gevalideerde tips.

Toegegeven, er zijn ook andere, meer oppervlakkige manieren waarop je je aantrekkelijkheid kunt vergroten. Vooral mannen kunnen hun gebrek aan schoonheid compenseren met status en geld. Daarvoor moet meestal wel keihard gewerkt worden – en dat harde werken kunnen vrouwen ook waarderen – maar doen alsof werkt ook wel. Druk doen, zelfvertrouwen uitstralen, veel vrienden hebben, contact maken met andere vrouwen, een stijlvol pak dragen. Genoeg vrouwen die er gevoelig voor zijn. Voor geld kiezen gaat overigens niet per se ten koste van de lust, zoals soms wordt gedacht. De kracht van de bankrekening vertaalt zich (in sommige culturen) regelrecht in lichamelijke aantrekkingskracht. Onderzoek in tal van culturen laat zien dat vrouwen liever een rijke lelijke man hebben dan een arme mooie man. Hoe meer hun partner verdiende, hoe vaker zij tevreden waren over hun seksuele relatie. Vrouwen blijken ook vaker te gaan voor een onenightstand met mannen die in het openbaar met geld smijten. Het gaat uiteraard niet echt om het geld. In onze cultuur waar mannen en vrouwen redelijk onafhankelijk zijn en er weinig armoede bestaat is geld gewoon een simpele rekeneenheid om iemands sociale status te bepalen. Er is een correlatie tussen het hebben van geld, status en zelfvertrouwen. Hoe kom je anders aan dat geld? Maar als arme man kun je ook status verkrijgen. Als hij in haar ogen maar succesvol of talentvol is. De zichzelf verwaarlozende kunstenaar of muzikant die vooral voor zijn creaties schijnt te leven oogst ook bewondering. Mannen die op een podium staan vergroten daarmee hun aantrekkingskracht. Bevlogenheid en daadkracht, dat zijn twee uitdagingen die door veel vrouwen extreem aantrekkelijk gevonden. Visie, leiderschap, overtuigingskracht, het is nooit verkeerd daar aan te werken.

Een andere karaktereigenschap dat de aantrekkelijkheid vergroot (voor zowel mannen als vrouwen, maar vooral mannen) is tevens de meest onderschatte: altruïsme. Oftewel onzelfzuchtige vrijgevigheid en behulpzaamheid. Dit is van oudsher een aantrekkelijke eigenschap. Vroeger was dat de manier hoe mannelijke mensapen de vrouwtjes paaiden. Met voedsel. Maar tegenwoordig gaat het niet, of niet alleen, om materiële spullen. Vooral oprechte aandacht – zonder smachtende blik waarmee je iemand uitkleedt – dooit het ijs en kan intimiteit laten bloeien. Zeker in deze tijd, waarin mensen meer en meer op hun smartphone zitten, is aandacht een schaars goed. Iemand die de tijd voor je neemt, de juiste vragen stelt, jou niet veroordeelt… er is bijna niemand die daar niet van opbloeit. Als daar ook enige aantrekkingskracht bij komt kijken is dat een groot afrodisiacum. Een ‘lelijke’ vriendin heeft de rare eigenschap dat zowel mannen als vrouwen om de haverklap verliefd op haar worden. Ze heeft één eigenschap die haar extreem aantrekkelijk maakt. Het is het gevoel van vrijheid en ontspanning dat ze uitstraalt. Dat maakt dat ze onverdeeld aandacht voor gesprekspartners heeft. Haar fysieke onaantrekkelijkheid is zelden een dealbreker. Ze is bevrijd van het schoonheidsjuk en het is altijd een feest om bij haar in de buurt te zijn.

Aantrekkelijkheid is dus veel meer dan een toevallige optelsom van uiterlijke kenmerken. Van levenskunstenaars zoals zij kun je veel leren, al is het maar dat een onaantrekkelijk uiterlijk gecompenseerd kan worden en dat je je helemaal niet hoeft te laten beperken door vooroordelen over je uiterlijk. Waar veel (vaak zelfs knappe) mensen denken dat ze ‘niet mooi en daarom niet aantrekkelijk’ zijn, is het in werkelijkheid ‘het idee dat ze niet mooi zijn’ dat ze minder aantrekkelijk maakt.

Meer daarover in een volgend blog.

eKudos Nu Jij