Hoe minder controle we ervaren, hoe meer betekenis we geven aan willekeur (filmpje)

Natuurrampen zijn een teken van God? Kanker is een teken van het universum dat je een nieuwe baan moet zoeken? Misschien niet.

Dit filmpje toont de al te menselijke eigenschap om een betekenis of een boodschap te zien waneer deze er waarschijnlijk niet is. Pareidolie is daar een voorbeeld van. Onderzoek laat zien: hoe minder controle wij over ons leven ervaren, hoe groter de behoefte om betekenis te zien in willekeur en ruis. Dit kan een verklaring zijn voor het feit dat mensen in een veilige verzorgingsstaat zoals de onze minder behoefte hebben aan religie dan in landen waar armoede en financiële onzekerheid regeren.

Het is niet leuk om te erkennen dat veel van ons lijden waarschijnlijk gewoon pech is. We waren toevallig op het verkeerde moment op de verkeerde plek, pakten per ongeluk een ziekmakend visje uit het koelvak of fietsten door een klein moment van onoplettendheid de plomp in. Het leven wordt veel meer geregeerd door willekeur, chaos en toeval dan we willen toegeven. We hoeven gelukkig geen ongegronde veronderstellingen aan te hangen om aan de negatieve gebeurtenissen toch een positieve draai te geven. Je kunt na alle ellende iets doen wat je anders nooit had gedaan en of leren wat je anders nooit had geleerd. Het maakt de ellende niet minder pijnlijk, het maakt het leven daarna wel dragelijker. Een vriend van mij heeft bijvoorbeeld in een periode van noodgedwongen bedrust alle belangrijke klassiekers gelezen. Daar komt hij in zijn normale dagelijkse leven nooit aan toe.