Liegen mensen op datingsites en hoe kom je daarachter?
Op datingsites liegen mannen vaker op over lengte en vrouwen over gewicht. Het gaat slechts om een paar centimeters of kilootjes. Big deal. Gevraagd naar hun motivatie wegen daters de nadelen en voordelen realistisch tegen elkaar op. Mensen willen zo gunstig mogelijk presenteren om een kans te maken, maar anticiperen ook een echte ontmoeting waarin ze niet willen tegenvallen. Ik zou dit niet liegen noemen, maar schone schijn. De structuur van een datingsites leent zich er voor een beetje te smokkelen met getalletjes. Daar valt, gezien de taltrijke concurrentie, best iets voor te zeggen.
Een groter hangijzer betreft de profielfoto. Terwijl bijna alle online daters hun eigen foto’s als representatief beschrijven vinden onafhankelijke observeerders tenminste een derde van de profielfoto’s dat niet. Dat betreft vaker foto’s van vrouwen dan mannen. De foto’s van vrouwen waren vaker minder recent, meer gephotoshopt of gemaakt door een professionele fotograaf. Ook kwamen ze vaker niet overeen met haarstijl en huidkwaliteit. Ook dit is geen ramp. Het leidt hoogstens tot een teleurstelling die sowieso had kunnen plaatsvinden omdat de tegenpartij bijvoorbeeld teveel knoflook heeft gegeten of fan is van Feyenoord.
Wat de meeste mensen (lees: vrouwen) wel een big deal vinden is erachter te komen of hun potentiële date wel oprecht is in diens relatiewens. Ze willen geen tijd verspelen aan mannen die verzwijgen dat ze al een partner, of meerdere, hebben. Of mannen die eigenlijk helemaal geen partner zoeken maar uit zijn op makkelijke seks. Zij willen mannen eruit filteren die hun echte (op lust gebaseerde) intenties maskeren. Veel vrouwen hebben een neusje voor dit soort mannen ontwikkeld. Daarbij waarschuwen ze elkaar (of de datingsite-beheerder) wanneer ze een nare ervaring hebben gehad. Vrouwen zijn gevoeliger voor de reputatie van een man dan andersom, en communiceren daarom vaker onderling op datingsites over de kwaliteit van het aanwezige manvolk. Sommige pientere vriendinnen testen mannen ook uit door allebei te reageren en te zien hoe die man daarmee omgaat.
Er zijn echter genoeg vrouwen die er (nog) niet zo handig in zijn om de gezonde van de rotte appels te onderscheiden. Het blijkt heel lastig om mensen op leugenachtigheid te betrappen (zelfs bij onze intimi). We kijken al snel naar de verkeerde dingen, meestal zenuwachtigheid en wegkijken. Gek genoeg is dat niet de graadmeter, dat duidt vaak op sociale ongemakkelijkheid. Leugenaars met zelfvertrouwen en een gebrek aan empathie laten dat ongemakkelijke gedrag helemaal niet zien. Die zijn vaak vrij kalm en getraind in hun leugentjes. Ze kijken je vaak juist gewoon iets langer aan en hebben vertrouwen dat ze ermee wegkomen.
Als het gaat om liegen kun je daarom gek genoeg beter geblinddoekt zijn zodat je nonverbale signalen negeert en meer op taalgebruik let. Dat kan ook prima tijdens mailen en chatten. Je moet daarbij vooral letten of het woord ‘ik’. Leugenaars vermijden vaker woorden die naar zichzelf of hun gevoel verwijzen (ik, mij, mijn, mezelf enzovoorts) en gebruiken eerder onpersoonlijke taal om zich van de leugen te distantiëren. In plaats van ‘Ik was gisteren gezellig met mijn vrouw lekker aan picknicken’ zeggen ze iets als ‘Er was een picknick. Mooi is het vondelpark toch. Ben je er wel eens geweest?’ Leugenaars gebruiken minder woorden, maar wel meer ontkenningen, tegenvragen en afleidingsmanoeuvres. Op die manier worden ze minder snel ontmaskerd.
Tijdens face to face ontmoetingen schijnen leugenaars, geconfronteerd met lastige, onverwachte vragen vaak kortere antwoorden te geven en die te herhalen. (Zo proberen FBI-mensen hun verdachten op leugens te betrappen.) Omdat liegen vaak moeite kost en controle vereist, moeten ze vaak iets langer nadenken over wat aannemelijk klinkt. Het grappige is dat ze bij relatief onbelangrijke vragen minder snel toegeven dat ze het niet weten, maar gewoon iets uit hun duim zuigen. Eerlijke mensen zeggen vaker iets als: ‘Ik weet het niet, even denken…’
Wil je een schuinsmarcheerder betrappen dan is het overigens niet handig om iemand het gevoel te geven dat ie aan kruisverhoor wordt onderworpen. Vrouwen die goed zijn in het betrappen van leugens zorgen juist gewoon voor een ontspannen en gemakkelijke sfeer. Naarmate hij meer denkt dat het wel goed zit, zullen zijn echte bedoelingen eerder doorschemeren. Dat is de geinige paradox van onderzoek naar leugens: mensen die goed van vertrouwen zijn hebben ze veel eerder door dan de mensen die achterdochtig zijn.
Bij gebrek aan bewijs is het nooit met zekerheid te zeggen of iemand liegt of niet, maar de aap komt heus uit de mouw. Oprechte bedoelingen en eerlijke interesse hebben een langere adem dan lust. Mensen die een spelletje spelen hebben meestal minder geduld en een kortere aandachtspanne, dan mensen die willen investeren in een persoonlijke band of toekomst. Zo lang hoef je vaak geeneens te wachten. Uiteindelijk maak je de beste beslissingen door te luisteren naar je intuïtie. Voelt het niet goed, stop ermee en/of zeg gewoon dat je het niet vertrouwt. Er kan dan alsnog een eerlijk moment ontstaan.
