Hoe intiemer de band die je met iemand hebt, hoe meer je jezelf kunt zijn, hoe meer je ‘goede manieren’ achterwege kunt laten. Veel mensen redeneren zo. En daar is wat voor te zeggen, maar een minimum aan goede manieren houdt een relatie gezond. Dat is ook wat waard.

Ondanks dat een goede ruzie op z’n tijd de lucht juist kan klaren, doe je er goed aan onnodige schade te beperken door onderstaande valkuilen te vermijden. Ze lijken voor de hand liggend, maar veel mensen trappen er regelmatig in.

Niet nodeloos interrumperen
Door elkaar tijdens gesprekken niet steeds in de rede te vallen en te luisteren wordt het gemakkelijker niet in miscommunicatie te verdwalen. Bovendien geef je de ander het gevoel dat je hem of haar serieus neemt, waardoor de kans groter is dat deze hetzelfde doet. Elkaar interrumperen en je stem verheffen zorgt al snel voor een spiraal van verdergaande opgefoktheid.

Wacht op het goede moment
Als de boodschap confronterend is, doe je er goed aan om deze te geven op een moment dat er tijd en ruimte voor is. Het is heel begrijpelijk dat je niet wilt wachten wanneer je iets op je hart hebt. Toch kun je jezelf en de ander tekort doen door op het verkeerde moment je boodschap te zingen. Zoals wanneer je partner wil slapen, naar zijn werk gaat, of gestresst is voor een belangrijke bespreking.

Je kunt ook beter even wachten met zingen wanneer je gevangen zit in een donkere onweerswolk. Boos zijn is een functionele emotie, maar voor het oplossen van conflicten kan het goed zijn even te wachten totdat de harde kantjes van je gevoel wat zachter zijn geworden. Eenmaal in de donkere wolk laat je je makkelijker verleiden tot het smijten met scheldwoorden en onchristelijkheden. Ook kun je, als de emoties wat bedaard zijn, kaf van koren scheiden om de essentie van je boodschap te geven.

Pas op met driftbuien
Sommige mensen maken van hun hart geen moordkuil. Prettig voor hen, minder voor hun arme partners. Vooral mensen met driftbuien hebben vaak niet door hoezeer ze hun partners bang maken en hun vertrouwen beschadigen. Als een partner zich niet veilig voelt binnen een relatie is scheefgroei onvermijdelijk. Iemand zal zich eerder willen terugtrekken en minder delen met zo’n partner, vaak met het gevolg dat de driftkikker nog meer reden ziet om boos te zijn. ‘Waarom zei je niet dat je weer naar de sportclub gaat, dan had ik verdomme ook wat leuks gepland?” De angst voor ruzie maakt dat de intimiteit snel afneemt. Verlangens zullen eerder uit angst worden ingewilligd dan uit affectie.

Scheldwoorden doen meer pijn dan je denkt
Scheldwoorden en een vernederende manier van praten zorgen ook vaak voor blijvende schade. Zelfs als het niet slecht wordt bedoeld. Ik denk aan een man die zijn vrouw regelmatig ‘muts’ en ‘doos’ noemde. Vaak combineerde hij het met een oprechte glimlach. ‘Kom op doos, ik hou van je, doe eens lachen, ik bedoel het niet slecht.’ Hoewel het duidelijk was dat de man het liefkozend bedoelde maakte zijn dwingende en goedkope taalgebruik een eind aan elk gevoel van intimiteit en affectie. Zij walgde van zijn manier van praten.

Drammen, drammen, drammen
Je kent ze vast. Mensen die in het buitenland hun eigen taal in een hoger volume spreken omdat ze verwachten dat de ‘buitenlanders’ ze dan wel begrijpen. In plaats van begrip roepen ze meestal weerstand of angst op. In intieme relaties gebeurt vaak iets wat daar op lijkt. De partner reageert amper of niet zoals gewenst , dus het verwijten- of moeilijke-vragen-salvo gaat omhoog. De ander reageert nog steeds niet voldoende? Gewoon doorgaan tot de ander het echt begrijpt denkt de aangedane partner. Het zou best kunnen zijn dat de kwartjesmachine van je partner olie nodig heeft, maar de kans is groter dat de boodschap al doorgedrongen is. Alleen voor de drammer nog niet: iemand is nu niet bereid om zijn boodschap op deze manier te slikken. Terecht.

Het laatste woord is niks waard
Veel mensen hebben niet zulke fijne relaties en vriendschappen omdat ze vaak het laatste woord willen. Een stevige discussie op zijn tijd is prettig, maar overdrijf het niet. Er zijn ontelbare manieren om de werkelijkheid te interpreteren en iedereen heeft recht op een eigen versie. Als de ander jouw versie beter wil leren begrijpen dan komt dat vanzelf wel. Het lukt zeker niet door de ander te willen overtuigen van je gelijk. Het is de grootste garantie op een vervelend samenzijn.

Er zijn verschillende manieren om de ‘waarheid’ te zeggen: oefen daarmee
Sommige mensen stellen veel prijs op eerlijkheid en zeggen onomwonden waar het volgens hen op staat. Daar is iets voor te zeggen. Het zijn de mensen waarover anderen zeggen: ‘Je weet wat je aan hem of haar hebt.’ Het zijn soms ook mensen die als lomp of koppig worden gezien. Sommige partners vinden dat ze alles gewoon moeten kunnen zeggen zoals ze dat ervaren. Dat lijkt redelijk, maar kan voor een relatie schadelijk zijn.

Hoewel ‘eerlijk zeggen’ wat je vindt ook bewonderenswaardig is, is het omwille van een harmonieuze relatie goed om af en toe een stap terug te doen en stil te staan bij hoe die eerlijkheid overkomt. Vooral als je partner er ongelukkig van word. Als je iets kunt zeggen zonder onnodig iemand te kwetsen dan verdient dat de voorkeur. Dan blijkt misschien dat de partner de kritiek best kan hebben. Het helpt wanneer je ook waardering kunt hebben en uiten voor de positieve kant van de zaak.

Ongezouten eerlijkheid geeft een zure nasmaak:
Hij: ‘Wat een stom boek heb je me eigenlijk gegeven, dat jij zoiets kan lezen.‘
Zij: ‘Ik zal nog eens iets voor je meenemen eikel.’

Gezouten eerlijkheid smaakt beter:
Hij: Ik snap dat je het een leerzaam boek vindt, maar ik vind het toch echt te simpel geschreven. Had jij dat niet?
Zij: Ik vond het ook iets te makkelijk inderdaad. Echt zo’n Amerikaans zelfhulpboek. Maar ik moet zeggen dat ik er wel iets aan gehad heb.

Dit artikel is onderdeel van deel 4 van de cursus ‘Communiceren kun je leren’.